L

A

I

K

0

S

Segretarjat għal-Lajċi tal-Arċidjoċesi ta' Malta

Home  

Ikkuntattjana

 

IŻ-ŻGĦAŻAGĦ, IL-FIDI U D-DIXXERNIMENT VOKAZZJONALI

Aktar fuq is-Sinodu tal-Isqfijiet dwar iż-Żgħażagħ ...

 

I.  IŻ-ŻGĦAŻAGĦ FID-DINJA TAL-LUM

II.  FIDI, DIXXERNIMENT, VOKAZZJONI

III.  L-AZZJONI PASTORALI

KWESTJONARJU

 

 

 

DOKUMENT PREPARATORJU

TAL-XV-IL ASSEMBLEA ĠENERALI ORDINARJA

TAS-SINODU TAL-ISQFIJIET

BIT-TEMA

“IŻ-ŻGĦAŻAGĦ, IL-FIDI U D-DIXXERNIMENT VOKAZZJONALI”

 

13 ta’ Jannar 2017

 

Introduzzjoni

Għedtilkom dan biex il-ferħ tiegħi jkun fikom, u biex il-ferħ tagħkom ikun sħiħ” (Ġw 15:11): dan hu l-pjan ta’ Alla għall-bnedmin ta’ kull żmien u għalhekk anki għaż-żgħażagħ  kollha tat-tielet millennju, ħadd eskluż.

 

Il-Knisja ġiet fdata mill-Mulej bil-missjoni li tħabbar il-ferħ tal-Vanġelu. Is-Sinodu dwar l-Evanġelizzazzjoni l-ġdida u l-Eżortazzjoni Appostolika Evangelii gaudium affrontaw it-tema ta’ kif se nwettqu din il-missjoni fid-dinja tal-lum; għat-tisħib tal-familji madwar dan il-ferħ imbagħad ġew iddedikati ż-żewġ Sinodi fuq il-familja u l-Eżortazzjoni Appostolika Postsinodali Amoris lætitia.

 

F’kontinwità ma’ din il-mixja, permezz ta’ mixja sinodali ġdida fuq it-tema: “Iż-żgħażagħ, il-fidi u d-dixxerniment vokazzjonali”, il-Knisja ddeċidiet li tistaqsi lilha nfisha fuq kif għandha ssieħeb liż-żgħażagħ biex jagħrfu u jilqgħu s-sejħa għall-imħabba u għall-ħajja fil-milja tagħha, u anki li titlob liż-żgħażagħ infushom jgħinuha tidentifika l-modi l-iżjed effikaċi kif illum tista’ tħabbar il-Bxara t-Tajba. Permezz taż-żgħażagħ, il-Knisja tista’ tisma’ leħen il-Mulej li jidwi anki llum. Bħalma għamlu darba Samwel (ara 1 Sam 3:1-21) u Ġeremija (ara Ġer 1:4-10), għandna żgħażagħ li jafu jaqraw dawk is-sinjali ta’ żmienna li qed juri l-Ispirtu. Jekk nisimgħu x’inhuma x-xewqat tagħhom, nistgħu nħarsu lejn id-dinja ta’ għada li tinsab quddiemna u t-toroq li l-Knisja msejħa timxi.

 

Is-sejħa għall-imħabba għal kull wieħed u waħda tieħu bixra konkreta fil-ħajja ta’ kuljum permezz ta’ serje ta’ għażliet, li jitlaħħmu fi stat ta’ ħajja (żwieġ, ministeru ordnat, ħajja kkonsagrata, u oħrajn), professjoni, modi ta’ impenn soċjali u politiku, stil ta’ ħajja, tqassim tal-ħin u tal-flus, u aktar. Sew jekk wieħed jagħmilhom hu jew ikollu joqgħod għalihom, sew jekk jaf u sew jekk ma jafx x’qed jagħmel, dawn huma għażliet li ħadd ma jista’ jaħrab minnhom. L-għan tad-dixxerniment vokazzjonali hu li niskopru kif nibdluhom, fid-dawl tal-fidi, f’passi lejn il-milja tal-ferħ li aħna lkoll imsejħa għaliha.

 

Il-Knisja taf li għandha f’idejha “dak li hu l-qawwa u l-ġmiel taż-żgħażagħ: il-ħila li tifraħ għal dak li għadu jibda, li tingħata bla tistenna xejn lura, li tiġġedded u li titlaq itterraq mill-ġdid lejn kisbiet ġodda” (Messaġġ tal-Konċilju Vatikan II liż-żgħażagħ, 8 ta’ Diċembru 1965); l-għana tat-tradizzjoni spiritwali tagħha joffri ħafna għodod li bihom tista’ ssieħeb il-maturazzjoni tal-kuxjenza u ta’ libertà awtentika.

 

F’din il-perspettiva, b’dan id-Dokument Preparatorju, qed tinfetaħ il-fażi tal-konsultazzjoni tal-Poplu kollu ta’ Alla. Id-Dokument – indirizzat lis-Sinodu tal-Isqfijiet u lill-Kunsilli tal-Ġerarki tal-Knejjes Orjentali Kattoliċi, lill-Konferenzi Episkopali, lid-Dikasteri tal-Kurja Rumana u lill-Unjoni tas-Superjuri Ġenerali – jagħlaq bi kwestjonarju. Barra minn hekk, hi maħsuba konsultazzjoni maż-żgħażagħ kollha permezz ta’ sit elettroniku, bi kwestjonarju fuq ix-xewqat u l-ħajja tagħhom. It-tweġibiet għaż-żewġ kwestjonarji sa jkunu l-qafas għat-tfassil tad-Dokument ta’ ħidma jew Instrumentum laboris, li jkun il-punt ta’ riferiment għad-diskussjoni tal-Padri Sinodali.

 

Dan id-Dokument Preparatorju jipproponi riflessjoni fi tliet tappi. Jibda billi jindirizza fil-qosor xi dinamiċi soċjali u kulturali tad-dinja li fiha ż-żgħażagħ jikbru u jieħdu d-deċiżjonijiet tagħhom, biex jipproponilna naqrawhom mill-għajnejn tal-fidi. Imbagħad jagħmel mixja mal-passaġġi fundamentali tal-proċess ta’ dixxerniment, li hu l-istrument prinċipali li l-Knisja tħoss li għandha toffri liż-żgħażagħ biex, fid-dawl tal-fidi, jistgħu jiskopru l-vokazzjoni tagħhom. Fl-aħħar jiddiskuti l-punti fundamentali ta’ pastorali vokazzjonali maż-żgħażagħ. Għalhekk dan mhux dokument komplut, imma bħal mappa li trid tgħin għal tiftixa li l-frott tagħha jkun disponibbli biss fi tmiem il-mixja sinodali.

 

Fuq il-passi tad-dixxiplu l-maħbub

Għal din il-mixja li qed nibdew, noffru din l-ikona mill-Vanġelu: l-Appostlu Ġwanni. Fil-qari tradizzjonali tar-Raba’ Vanġelu hu sew il-figura eżemplari taż-żagħżugħ li jagħżel li jimxi wara Ġesù, u sew “id-dixxiplu li Ġesù kien iħobb” (Ġw 13:23; 19:26; 21:7).

 

[Ġwanni l-Battista] ħares lejn Ġesù li kien għaddej minn hemm, u qal: ‘Araw il-Ħaruf ta’ Alla’. Iż-żewġ dixxipli semgħuh jgħid dan, u marru wara Ġesù. Ġesù dar u rahom mexjin warajh, u qalilhom: ‘Xi tridu?’. Iżda huma staqsewh: ‘Fejn toqgħod, Rabbi?’ – li tfisser Mgħallem. Hu weġibhom: ‘Ejjew u taraw’. U marru miegħu u raw fejn kien joqgħod, u dakinhar baqgħu miegħu. Kien ħabta tal-għaxar siegħa” (Ġw 1:36-39).

 

Huma u jfittxu li jagħtu sens lil ħajjithom, żewġ dixxipli tal-Battista jħossu lil Ġesù jagħmlilhom il-mistoqsija li tinfed lill-qalb tagħhom: “Xi tridu?”. Għat-tweġiba tagħhom “Fejn toqgħod, Rabbi? – li tfisser Mgħallem”, tasal l-istedina tal-Mulej: “Ejjew u taraw” (vv. 38-39). Ġesù fl-istess ħin isejħilhom għal mixja tal-qalb u disponibbiltà li tassew jiċċaqilqu minn posthom, bla ma jafu sew dan fejn sa jeħodhom. Tispiċċa tkun laqgħa memorabbli, tant li jiftakru saħansitra l-ħin li fih seħħet (v. 39).

 

Grazzi għall-kuraġġ li kellhom li jmorru u jaraw, id-dixxipli daqu l-ħbiberija fidila ta’ Kristu u setgħu jgħixu ta’ kuljum miegħu, iħallu kliemu jisfidahom u jnebbaħhom, u l-ġesti tiegħu jolqtuhom u jqanqluhom.

 

Ġwanni, b’mod partikulari, ġie msejjaħ ikun xhud tal-Passjoni u l-Qawmien tal-Imgħallem tiegħu. Fl-Aħħar Ikla (ara Ġw 13:21-29), l-intimità tiegħu miegħu wasslitu biex iserraħ rasu fuq sider Ġesù u joqgħod għall-kelma tiegħu. Meta ħa lil Xmun Pietru fid-dar tal-Qassis il-Kbir, kellu jaffronta l-lejl tal-prova u tas-solitudni (ara Ġw 18:13-27). Taħt is-salib laqa’ l-uġigħ kbir ta’ qalb tal-Omm, li lilha ġie fdat, u ħa fuqu r-responsabbiltà li jieħu ħsiebha (ara Ġw 19:25-27). Fl-għodwa tal-Għid hu qasam ma’ Pietru l-ġirja ħosbiena u mimlija tama lejn il-qabar vojt (ara Ġw 21:1-10). Fl-aħħar nett, f’dik is-sajda straordinarja ħdejn l-għadira ta’ Tiberija (ara Ġw 21:1-14), hu għaraf lill-Irxoxt u ta xhieda tiegħu lill-komunità.

 

Il-figura ta’ Ġwanni tista’ tgħinna nilqgħu l-esperjenza tas-sejħa tagħna bħala proċess progressiv ta’ dixxerniment ġewwieni u ta’ maturazzjoni fil-fidi, li jwassalna niskopru l-ferħ tal-imħabba u l-ħajja fil-milja tagħha fl-għotja tagħna nfusna u fis-sehem tagħna fix-xandir tal-Bxara t-Tajba.


 

I

IŻ-ŻGĦAŻAGĦ FID-DINJA TAL-LUM

 

Dan il-kapitlu ma jagħmilx xi analiżi sħiħa tas-soċjetà u tad-dinja taż-żgħażagħ, imma jżomm quddiem għajnejh ċerti riżultati ta’ tiftix fil-qasam soċjali li jiswew biex nistgħu naffrontaw it-tema tad-dixxerniment vokazzjonali, biex hekk “inħalluh imiss il-ġewwieni tagħna u joffri bażi konkreta għall-mixja etika u spiritwali li tiġi wara” (Laudato sì, 15).

 

Il-kwadru, imfassal fuq livell universali, jitlob li jiġi adattat għall-konkretezza taċ-ċirkustanzi speċifiċi ta’ kull reġjun: imqar fil-preżenza ta’ tendenzi globali, id-differenzi bejn id-diversi partijiet tal-pjaneta jibqgħu jgħoddu. F’iktar minn sens wieħed nistgħu naffermaw li hemm pluralità ta’ dinjiet taż-żgħażagħ, u mhux waħda. Fost il-ħafna differenzi, hemm uħud li jispikkaw b’mod partikulari. L-ewwel waħda hi effett ta’ dinamiċi demografiċi u tifred il-pajjiżi ta’ rata għolja ta’ twelid, fejn iż-żgħażagħ jirrappreżentaw persentaġġ sinifikanti u li qed jikber tal-popolazzjoni, minn dawk fejn il-piż demografiku qed jonqos. Differenza oħra ġejja mill-istorja, li turi li l-pajjiżi u kontinenti ta’ tradizzjoni Nisranija qadima, fejn il-kultura ġġorr fiha memorja li mhux ta’ min jitlifha, huma differenti mill-pajjiżi u l-kontinenti li l-kultura tagħhom hi mmarkata minn tradizzjonijiet reliġjużi oħra u fejn il-Kristjaneżmu hu preżenza minoritarja u spiss riċenti. Fl-aħħar nett, ma nistgħux ninsew id-differenza bejn il-ġeneru maskil u dak femminil: minn naħa dan jiddetermina sensibbiltà differenti, u mill-oħra hu l-għajn ta’ għamliet ta’ ħakma, esklużjoni u diskriminazzjoni li s-soċjetajiet kollha għandhom jaraw kif jeħilsu minnhom.

 

Fil-paġni li ġejjin it-terminu “żgħażagħ” jindika l-persuna ta’ età bejn wieħed u ieħor bejn is-16 u d-29 sena, fl-għarfien li anki dan l-element jitlob adattament għaċ-ċirkustanzi lokali. Hu x’inhu, tajjeb niftakru li ż-żgħożija, iktar milli tidentifika kategorija ta’ persuni, hi fażi tal-ħajja li kull ġenerazzjoni terġa’ tinerpreta b’mod uniku u irripetibbli.

 

1. Dinja li qed tinbidel b’rata mgħaġġla

Il-ħeffa tal-proċessi ta’ bidla hi ċ-ċifra ewlenija li tikkaratterizza s-soċjetajiet u l-kulturi ta’ żmienna (ara Laudato sì, 18). Iż-żwieġ bejn il-kumplessità għolja u l-bidla mgħaġġla jġibna f’kuntest ta’ fluwidità u inċertezza li qatt ma konna doqna qabel: hu fatt li rridu nassumu mingħajr ma niġġudikaw minn qabel jekk din hix problema jew opportunità. Din is-sitwazzjoni titlob li nagħtu ħarsa sħiħa u jkollna l-ħila nipprogrammaw fit-tul, attenti għas-sostenibbiltà u għall-konsegwenzi li l-għażliet li nagħmlu llum iħallu fi żminijiet u mkejjen imbiegħda.

 

Il-fatt li l-inċertezzi dejjem jiżdiedu jaffettwa l-qagħda ta’ vulnerabbiltà, jiġifieri kemm il-faqar soċjali u kemm id-diffikultajiet ekonomiċi, kif ukoll in-nuqqas ta’ sigurtà li qed jgħixu fih faxex kbar tal-popolazzjoni. Fid-dinja tax-xogħol, nistgħu naħsbu fil-fenomeni tal-qgħad, fiż-żieda fil-flessibbiltà u fl-isfruttament fuq kollox ta’ min hu taħt l-età, jew inkella fil-kawżi politiċi, ekonomiċi, soċjali u saħansitra ambjentali li jispjegaw iż-żieda allarmanti fl-għadd ta’ rifuġjati u immigranti. Ħdejn il-ftit ipprivileġġjati li għandhom aċċess għall-opportunitajiet offruti mill-proċessi ta’ globalizzazzjoni ekonomika, ħafna qed jgħixu f’qagħda ta’ vulnerabbiltà u ta’ nuqqas ta’ sigurtà, li għandha impatt fuq il-mixjiet ta’ ħajjithom u fuq l-għażliet tagħhom.

 

Fuq livell globali, id-dinja tal-lum hi mmarkata minn kultura “xjentista”, spiss maħkuma mit-teknoloġija u mill-possibbiltajiet bla qies li hi twiegħed li tiftaħ, li fih ħdanhom imma “qed jimmultiplikaw ruħhom il-forom ta’ niket u solitudni li jaqgħu fihom in-nies, kif ukoll tant żgħażagħ” (Misericordia et misera, 3). Kif tgħallimna l-Enċiklika Laudato sì, il-paradigma teknokratika flimkien mat-tiftixa qarrieqa għall-qligħ baxx qed joħolqu dik il-kultura tal-iskart li teskludi miljuni ta’ persuni, fosthom ħafna żgħażagħ, u li twassal għall-isfruttament bla distinzjoni tar-riżorsi naturali u għat-taħsir tal-ambjent, b’theddida għall-futur tal-ġenerazzjonijiet ta’ warajna (ara 20-22).

 

Imbagħad lanqas irridu nittraskuraw il-fatt li ħafna soċjetajiet huma dejjem iżjed multikulturali u multireliġjużi. B’mod partikulari l-preżenza flimkien ta’ iżjed tradizzjonijiet reliġjużi hi sfida u opportunità fl-istess ħin: jista’ jiżdied it-taħwid u tikber it-tentazzjoni tar-relattiviżmu, imma magħhom tikber ukoll il-possibbiltà ta’ konfront għammiel u għana reċiproku. F’għajnejn il-fidi dan jidher bħala sinjal ta’ żmienna, li jitlobna nikbru fil-kultura tas-smigħ, tar-rispett u tad-djalogu.

 

2. Il-ġenerazzjonijiet il-ġodda

Min hu żagħżugħ illum qed jgħix ħajtu b’mod differenti mill-ġenerazzjonijiet tal-ġenituri u l-edukaturi tiegħu. Mhux biss is-sistema ta’ rabtiet u opportunitajiet tinbidel mal-bidliet ekonomiċi u soċjali, imma jinbidlu wkoll, fin fin, ix-xewqat, il-ħtiġijiet, is-sensibbiltajiet, il-mod ta’ kif nirrelataw ma’ xulxin. Barra minn hekk, jekk minn ċerta perspettiva hu minnu li bil-globalizzazzjoni ż-żgħażagħ f’kull parti tad-dinja qed isiru dejjem iżjed omoġenji, imma jibqgħu, fil-kuntesti lokali, partikularitajiet kulturali u istituzzjonali li għandhom konsegwenzi fil-proċess ta’ soċjalizzazzjoni u tal-binja tal-identità.

 

L-isfida tal-multikulturalità tolqot b’mod partikulari d-dinja taż-żgħażagħ, ngħidu aħna bil-partikularità tat-“tieni ġenerazzjonijiet” (jiġifieri ta’ dawk iż-żgħażagħ li jikbru f’soċjetà u f’kultura differenti minn dawk tal-ġenituri tagħhom, minħabba fil-fenomeni migratorji) jew tal-ulied ta’ koppji b’xi mod “imħallta” (mill-perspettiva etnika, kulturali u/jew reliġjuża).

 

F’ħafna partijiet tad-dinja ż-żgħażagħ qed jgħixu kundizzjonijiet partikularment iebsa, fejn isir diffiċli jagħmlu wisa’ għal għażliet awtentiċi ta’ ħajja, fin-nuqqas ta’ mqar l-iċken marġini ta’ tħaddim tal-libertà. Jiġuna f’moħħna ż-żgħażagħ f’qagħda ta’ faqar u esklużjoni; dawk li jikbru bla ġenituri jew familja, jew m’għandhomx il-possibbiltà li jmorru l-iskola; it-tfal u ż-żgħażagħ tat-triq f’tant periferiji; iż-żgħażagħ qiegħda, mitlufa jew immigranti; dawk li huma vittmi ta’ sfruttament, traffikar jew jasar; it-tfal u l-adolexxenti mġiegħla jissieħbu ma’ gruppi kriminali jew armati irregolari; il-bniet miżżewġa jew tfajliet imġiegħla jiżżewġu kontra r-rieda tagħhom. Huma wisq fid-dinja dawk li mit-tfulija jkollhom jgħaddu direttament għall-età adulta u għal irfigħ ta’ responsabbiltà li ma tħallewx jagħżlu huma. Spiss il-bniet, it-tfajliet u ż-żgħażagħ nisa jkollhom jaffrontaw diffikultajiet ikbar minn sħabhom tal-istess etajiet.

 

Grazzi għall-istudji li jsiru fuq livell internazzjonali nistgħu nidentifikaw ċerti karatteristiċi prinċipali fiż-żgħażagħ ta’ żmienna.

 

Appartenenza u parteċipazzjoni

Iż-żgħażagħ ma jarawx lilhom infushom bħala kategorija żvantaġġata jew grupp soċjali li rridu nipproteġuh u, allura, bħala destinatarji passivi ta’ programmi pastorali jew ta’ għażliet politiċi. Mhux ftit fosthom jixtiequ jkunu parti attiva mill-proċessi ta’ bidla tal-preżent, kif jikkonfermaw dawk l-esperjenzi ta’ attività u innovazzjoni minn isfel li jaraw iż-żgħażagħ bħala protagonisti ewlenin, jekk mhux ukoll uniċi.

 

Id-disponibbiltà għall-parteċipazzjoni u għall-mobilitazzjoni f’għemejjel konkreti, fejn is-sehem personali ta’ kull wieħed u waħda hu okkażjoni ta’ rikonoxximent identitarju, tidher fl-intolleranza għal ambjenti fejn iż-żgħażagħ iħossuhom, b’tort jew bir-raġun, li ma jistgħux isibu spazju għalihom jew ma jsibu xejn xi jqanqalhom; dan jista’ jwassalhom biex jibqgħu lura jew isibuha bi tqila jixtiequ, joħolmu u jipproġettaw, kif juri t-tixrid tal-fenomenu tan-NEET (not in education, employment or training, jiġifieri żgħażagħ li mhumiex impenjati f’attività ta’ studju, ta’ xogħol jew ta’ formazzjoni professjonali). Id-diskrepanza bejn iż-żgħażagħ passivi u qalbhom maqtugħa u dawk ta’ inizjattiva u dinamiċi hi l-frott tal-opportunitajiet konkretement offruti lil kull wieħed u waħda fi ħdan il-kuntest soċjali u familjari li fihom jikber, kif ukoll tal-esperjenzi bis-sens, relazzjonali u ta’ valur li jkunu għaddew minnhom anki qabel il-bidu taż-żgħożija. Barra fil-passività, in-nuqqas ta’ fiduċja fihom infushom u fil-ħiliet tagħhom tista’ tidher fi tħassib żejjed għad-dehra tagħhom jew f’konformiżmu li jċedi għall-moda tal-mument.

 

Punti ta’ riferiment personali u istituzzjonali

Bosta riċerka turi li ż-żgħażagħ iħossu l-bżonn ta’ figuri ta’ riferiment qrib tagħhom, kredibbli, koerenti u onesti, barra postijiet u okkażjonijiet fejn jistgħu jippruvaw il-ħila tagħhom li jirrelataw mal-oħrajn (sew adulti, sew tal-istess età) u jaffrontaw id-dinamiċi affettivi. Ifittxu figuri li jistgħu jesprimu sintonija u joffrulhom tweżin, inkuraġġiment u għajnuna biex jagħrfu l-limiti tagħhom, bħal ma joqogħdu jiġġudikawhom.

 

Minn din il-perspettiva, ir-rwol tal-ġenituri u l-familji jibqa’ kruċjali u xi drabi problematiku. Il-ġenerazzjonijiet iżjed maturi spiss jaslu biex jissottovalutaw il-potenzjalitajiet, ikabbru d-dgħufijiet u jsibuha bi tqila jifhmu l-esiġenzi ta’ dawk iżjed żgħażagħ. Ġenituri u edukaturi adulti jaf ikollhom f’moħħhom ukoll l-iżbalji tagħhom u x’ma jixtiqux li ż-żgħażagħ jagħmlu, imma spiss ma jkollhomx daqhekk ċar quddiem għajnejhom kif jistgħu jgħinuhom jorjentaw ħarsithom lejn il-futur. Iż-żewġ reazzjonijiet l-iżjed komuni huma li jibqgħu ma jkunux preżenti u l-impożizzjoni tal-għażliet tagħhom fuqhom. Ġenituri assenti jew protettivi żżejjed idgħajfu iżjed lil uliedhom u aktarx jissottovalutaw ir-riskji jew ikunu ossessjonati mill-biża’ li jieħdu xi żball.

 

Imma ż-żgħażagħ ma jfittxux biss figuri ta’ riferiment adulti: hi qawwija fihom ix-xewqa li jikkonfrontaw ruħhom ma’ oħrajn tamparhom. Għalhekk hu kbir il-bżonn ta’ okkażjonijiet ta’ interazzjoni ħielsa, ta’ espressjoni affettiva, ta’ edukazzjoni informali, ta’ sperimentazzjoni ta’ rwoli u ta’ ħiliet mingħajr tensjoni jew ansjetà.

 

Tendenzjalment kawti fil-konfront ta’ dawk li huma ’l barra miċ-ċirku tar-relazzjonijiet personali, iż-żgħażagħ spiss iħossu sfiduċja, indifferenza u anki stmerrija għall-istituzzjonijiet. Dan mhux biss fil-politika, imma jolqot dejjem iżjed l-istituzzjonijiet ta’ formazzjoni u l-Knisja, fl-aspett istituzzjonali tagħha. Jixtequha iktar qrib tan-nies, iżjed attenta għall-problemi soċjali, imma jafu li dan mhux sa jseħħ minnufih.

 

Dan kollu jiżvolġi f’kuntest fejn l-appartenenza konfessjonali u l-prattika reliġjuża qed isiru dejjem iżjed aspetti ta’ minoranza u ż-żgħażagħ ma jeħduhiex “kontra”, imma qed jitgħallmu jgħixu “mingħajr” Alla kif ippreżentat mill-Vanġelu u “mingħajr” il-Knisja, sakemm ma jafdawx ruħhom f’idejn għamliet ta’ reliġjożità u spiritwalità alternattivi u ftit li xejn istituzzjonalizzati jew isibu kenn f’setet jew esperjenzi reliġjużi li jagħtuhom sens qawwi ta’ identità. F’ħafna postijiet, il-preżenza tal-Knisja m’għadhiex imxerrda daqs qabel u għalhekk sar iżjed diffiċli tiltaqa’ magħha, waqt li l-kultura dominanti titlob ħwejjeġ li spiss huma f’kuntrast mal-valuri tal-Vanġelu, sew jekk minħabba f’elementi tat-tradizzjoni tagħha u sew jekk minħabba l-effett lokali tal-globalizzazzjoni konsumista u individwalista.

 

Lejn ġenerazzjoni (iper)konnessa

Il-ġenerazzjonijiet żgħażagħ illum huma kkaratterizzati mir-relazzjoni tagħhom mat-teknoloġiji moderni tal-komunikazzjoni u ma’ dik li normalment tissejjaħ “dinja virtwali”, imma li għandha wkoll effetti reali ħafna. Din toffri possibbiltajiet ta’ aċċess għal serje ta’ opportunitajiet li l-ġenerazzjonijiet ta’ qabel ma kellhomx, u fl-istess waqt tippreżenta riskji. Madankollu, hu importanti ħafna niffukaw fuq kif l-esperjenza tar-relazzjonijiet medjati mit-teknoloġija qed tibni l-kunċett tad-dinja fi żmienna, tar-realtà u tar-relazzjonijiet interpersonali, u ma’ dan irridu nkejlu l-azzjoni pastorali, li għandha bżonn tiżviluppa kultura adegwata.

 

3. Iż-żgħażagħ u l-għażliet

F’dan il-kuntest ta’ fluwidità u prekarjetà li semmejna, it-tranżizzjoni għall-ħajja adulta u l-bini ta’ identità jitolbu dejjem iżjed mixja “riflessiva”. Il-persuni jkollhom jadattaw mill-ġdid il-mixjiet ta’ ħajjithom u jerġgħu jagħmlu ċerti għażliet. Barra dan, flimkien mal-kultura tal-Punent qed jixtered kunċett ta’ libertà mifhuma bħala possibbiltà ta’ aċċess għal opportunitajiet dejjem ġodda. Ma rridux naċċettaw iżjed illi li nsejsu mixja personali ta’ ħajja jfisser niċċaħħdu milli fil-futur nimxu toroq oħra: “Illum nagħżel dan, għada mbagħad naraw”. Fir-relazzjonijiet affettivi, kif ukoll fid-dinja tax-xogħol, ix-xefaq hu magħmul minn għażliet li dejjem nistgħu rreġġgħuhom lura, iżjed milli minn għażliet għal dejjem.

 

F’dan il-kuntest il-metodi qodma m’għandhomx jaħdmu iżjed u l-esperjenza li għaddewlna l-ġenerazzjonijiet ta’ qabilna malajr issir bla siwi. Opportunitajiet validi u riskji perikulużi jixxebilku flimkien f’kobba mħabbla li mhux lakemm tħoll. Huma indispensabbli strumenti kulturali, soċjali u spiritwali tajba biex il-mekkaniżmi tal-proċess deċiżjonali ma jistaġnawx, u nispiċċaw, forsi għax nibżgħu li niżbaljaw, noqogħdu għall-bidla flok inwettquha aħna. Dan qalu l-Papa Franġisku: “‘Kif nistgħu nerġgħu nqajmu mill-ġdid il-kobor u l-kuraġġ li nagħmlu għażliet importanti, qalbenin biex naffrontaw l-isfidi edukattivi u affettivi?’. Kelma li għidt bosta drabi! Nirriskja! Min ma jirriskjax ma jimxix. ‘Imma jekk niżbalja?’. Ikun imbierek il-Mulej! Tkun qed tiżbalja aktar jekk tibqa’ wieqaf” (Diskors f’Villa Nazareth, 18 ta’ Ġunju 2016).

 

Aħna u nfittxu mixjiet li kapaċi jerġgħu jimlewna bil-kuraġġ u dak li jqanqal lil qalbna, ma nistgħux ma nżommux f’moħħna li l-persuna ta’ Ġesù u l-Bxara t-Tajba li hu xandar għadhom isaħħru lil ħafna żgħażagħ.

 

Il-ħila taż-żgħażagħ li jagħmlu għażla hi mxekkla mid-diffikultajiet marbuta mal-kundizzjonijiet ta’ prekarjetà: isibuha bi tqila biex isibu xogħol jew ix-xogħol hu traġikament nieqes; ix-xkiel li jsibu biex jibnu awtonomija ekonomika; ma jirnexxilhomx jaslu għal stabbiltà fil-mixja professjonali tagħhom. Għaż-żgħażagħ nisa dan ix-xkiel normalment hu iktar iebes biex jegħlbuh.

 

Il-problemi ekonomiċi u soċjali tal-familji, il-mod kif iż-żgħażagħ jixorbu ċerti aspetti tal-kultura ta’ żmienhom, u l-impatt tat-teknoloġiji l-ġodda jitolbu ħila ikbar li wieħed iwieġeb għall-isfida edukattiva fit-tifsira usa’ tagħha: din hi l-emerġenza edukattiva li wriena Benedittu XVI fl-Ittra lill-Belt u lid-Djoċesi ta’ Ruma dwar l-urġenza tal-edukazzjoni (21 ta’ Jannar 2008). Fuq livell globali hemm bżonn inżommu f’moħħna wkoll in-nuqqas ta’ ugwaljanza bejn pajjiżi sħaħ u l-effett ta’ dan fuq l-opportunitajiet għaż-żgħażagħ fid-diversi soċjetajiet f’dik li hi inklużjoni. Anki fatturi kulturali u reliġjużi jistgħu jġibu l-esklużjoni, ngħidu aħna f’dak li għadu x’jaqsam mad-differenza bejn is-sessi u d-diskriminazzjoni tal-minoranzi etniċi u reliġjużi, hekk li mqar iż-żgħażagħ l-aktar ta’ inizjattiva jispiċċaw ikollhom jemigraw.

 

F’dan il-kwadru, hu partikularment urġenti nippromovu l-ħiliet personali billi nqegħduhom għas-servizz ta’ proġett b’saħħtu ta’ tkabbir komuni. Iż-żgħażagħ japprezzaw il-possibbiltajiet fejn inżewġu flimkien l-azzjoni fi proġetti konkreti fejn jistgħu jkejlu l-ħiliet tagħhom li jiksbu riżultati, it-tħaddim ta’ protagoniżmu indirizzat biex itejjeb il-kuntest li fih jgħixu, l-opportunità li jiksbu u jirfinaw fil-qasam tal-kompetenzi li jiswewlhom kemm għall-ħajja u kemm għax-xogħol.

 

L-innovazzjoni soċjali tesprimi protagoniżmu pożittiv li jtejjeb il-qagħda tal-ġenerazzjonijiet il-ġodda: minn telliefa li jitolbu l-protezzjoni mir-riskji tal-bidliet għal suġġetti tal-bidla li kapaċi joħolqu opportunitajiet ġodda. Hu sinifikattiv kif propju ż-żgħażagħ – spiss ittimbrati bl-isterjotip tal-passività u tan-nuqqas ta’ esperjenza – jipproponu u jipprattikaw alternattivi li juru kif id-dinja jew il-Knisja għandhom ikunu. Jekk fis-soċjetajiet jew fil-komunitajiet Insara rridu nagħmlu xi ħaġa ġdida, irridu nħallu wisa’ għal persuni ġodda biex jaġixxu. Fi kliem ieħor, li nipproġettaw il-bidla skont il-prinċipji tas-sostenibbiltà jitlob minna li nħallu lill-ġenerazzjonijiet ġodda jesperimentaw mudell ġdid ta’ żvilupp. Dan jirriżulta partikularment problematiku f’dawk il-pajjiżi u kuntesti istituzzjonali fejn l-età ta’ min għandu postijiet ta’ responsabbiltà hi għolja ħafna, għax dan itawwal iżjed ir-ritmi ta’ bidliet ġenerazzjonali fit-tmexxija.


 

II

FIDI, DIXXERNIMENT, VOKAZZJONI

 

Permezz ta’ din il-mixja ta’ dan is-Sinodu, il-Knisja tixtieq ittenni x-xewqa tagħha li tiltaqa’, issieħeb, tieħu ħsieb ta’ kull żagħżugħ u żagħżugħa, ħadd eskluż. La nistgħu u lanqas irridu nitilquhom għas-solitudni u għall-esklużjoni li għalihom tesponihom id-dinja. Li l-ħajja tagħhom tkun esperjenza tajba, li ma jintilfux f’toroq ta’ vjolenza jew ta’ mewt, li l-qtigħ il-qalb ma jjassarhomx fl-aljenazzjoni: dan kollu ma jistax ma jkunx għal qalb min ġie mnissel għall-ħajja u għall-fidi u jaf li rċieva don għoli.

 

Hu bil-qawwa ta’ dan id-don li nafu li l-miġja tagħna f’din id-dinja tfisser li niltaqgħu mal-wegħda ta’ ħajja tajba, u li wieħed jiġi milqugħ u mħares hi l-esperjenza oriġinarja li tnaqqax f’kull persuna l-fiduċja li mhux mitluq għal ħajja bla sens jew għad-dalma tal-mewt, u t-tama li jista’ jesprimi l-oriġinalità tiegħu f’mixja lejn il-milja tal-ħajja.

 

L-għerf tal-Knisja tal-Lvant jgħinna niskopru kif din il-fiduċja għandha għeruqha fl-esperjenza ta’ “tliet twelidijiet”: it-twelid naturali bħala mara u bħala raġel f’dinja li kapaċi tilqa’ u twieżen il-ħajja; it-twelid tal-Magħmudija “meta xi ħadd bil-grazzja jsir iben ta’ Alla”; u mbagħad it-tielet twelid, meta tasal il-mogħdija “mill-mod tal-ħajja korporali għal dik spiritwali”, li jiftaħ triq għat-tħaddim matur tal-libertà (ara Diskorsi ta’ Filossenu ta’ Mabbug, isqof Sirjan tal-ħames seklu, n. 9).

 

Li noffru lill-oħrajn id-don li aħna stess irċivejna jfisser inseħbuhom matul din il-mixja, nimxu qrib tagħhom biex jistgħu jaffrontaw id-dgħufijiet tagħhom u d-diffikultajiet fil-ħajja, imma fuq kollox inwieżnu l-libertajiet li għadhom qed jinħolqu quddiemhom.

 

Dan kollu jsejjaħ lill-Knisja, ibda mir-Ragħajja tagħha, biex tgħarbel lilha nfisha u tiskopri mill-ġdid il-vokazzjoni tagħha għall-ħarsien, bl-istil li l-Papa Franġisku fakkarna fil-bidu tal-pontifikat tiegħu: “Fil-Vanġeli, San Ġużepp jidher bħala bniedem b’saħħtu, qalbieni, ħaddiem, imma minn ġo qalbu toħroġ ħlewwa liema bħalha, li mhix il-virtù tad-dgħajfa, anzi, għall-kuntrarju, tikxef il-qawwa li hemm fih u l-kapaċità ta’ attenzjoni, ta’ kompassjoni, ta’ qalb tassew miftuħa għall-ieħor, kapaċità ta’ mħabba” (Omelija għall-bidu tal-Ministeru Petrin, 19 ta’ Marzu 2013).

 

F’din il-perspettiva issa qed nippreżentaw hawn xi spunti fid-dawl ta’ mixja ta’ tisħib taż-żgħażagħ fil-fidi, fis-smigħ tat-tradizzjoni tal-Knisja u bl-għan ċar li nweżnuhom fid-dixxerniment vokazzjonali tagħhom u fl-għażliet fundamentali li jieħdu fil-ħajja, ibda mill-għarfien tal-karattru irriversibbli ta’ xi wħud minn dawn l-għażliet.

 

1. Fidi u vokazzjoni

Il-fidi, bħala sehem fil-mod kif jara Ġesù (ara Lumen fidei, 18), hi l-għajn tad-dixxerniment vokazzjonali, għax toffri l-kontenuti fundamentali tagħha, l-iżvilupp speċifiku, l-istil uniku u l-pedagoġija propja. Biex nilqgħu bil-ferħ u b’qalb miftuħa dan id-don tal-grazzja jeħtieġ nagħmluh għammiel b’għażliet ta’ ħajja li jkunu konkreti u koerenti.

 

“Mhux intom għażiltu lili, imma jien għażilt lilkom, u ħtartkom biex tmorru tagħmlu l-frott u l-frott tagħkom jibqa’, ħalli kulma titolbu lill-Missier f’ismi, huwa jagħtihulkom. Dan hu li qiegħed nikkmandakom: li tħobbu lil xulxin” (Ġw 15:16-17). Jekk is-sejħa għall-ferħ tal-imħabba hi l-istedina fundamentali li Alla jagħmel fil-qalb ta’ kull żagħżugħ biex il-ħajja tiegħu tista’ tagħmel il-frott, il-fidi hi fl-istess ħin don mill-għoli u tweġiba minn min iħossu magħżul u maħbub.

 

Il-fidi “mhijiex kenn għal nies bla kuraġġ, iżda ġġib ’il quddiem il-ħajja tagħna. Hi tikxef sejħa kbira, il-vokazzjoni għall-imħabba, u tiżgura li din l-imħabba hi affidabbli, li wieħed jaqbillu jingħata lilha, għaliex is-sies tagħha jinsab fil-fedeltà ta’ Alla, li hi aqwa minn kull dgħufija tagħna” (Lumen fidei, 53). Dn il-fidi “ssir dawl biex iddawwal ir-relazzjonijiet soċjali kollha”, u hekk tgħin biex “tinbena l-fraternità universali” bejn il-bnedmin ta’ kull żmien (ibid., 54).

 

Il-Bibbja tippreżenta bosta rakkonti ta’ sejħat u ta’ tweġibiet minn żgħażagħ. Fid-dawl tal-fidi, huma jagħrfu ftit ftit x’inhu l-pjan ta’ mħabba mqanqla li Alla għandu għal kull wieħed u waħda. Din hi l-fehma ta’ Alla f’kull għemil tiegħu, sa mill-ħolqien tad-dinja bħala post “tajjeb”, li jaf jilqa’ fih il-ħajja, u offrut f’don bħala nisġa ta’ relazzjonijiet li fihom nistgħu nqiegħdu l-fiduċja tagħna.

 

Li temmen ifisser tisma’ lill-Ispirtu u tiddjaloga mal-Kelma li hi triq, verità u ħajja (ara Ġw 14:6) bl-intelliġenza u l-imħabba kollha tiegħek, titgħallem tafda fiha u “tlaħħamha” fil-konkretezza tal-ħajja ta’ kuljum, fil-mumenti fejn is-salib ikun qrib tiegħek u f’dawk fejn tħoss il-ferħ quddiem is-sinjali tal-qawmien, l-istess kif għamel id-“dixxiplu l-maħbub”. Din hi l-isfida għall-komunità Nisranija u għal kull min jemmen.

 

L-ispazju ta’ dan id-djalogu hu l-kuxjenza. Kif jgħallimna l-Konċilju Vatikan II, hi “ċ-ċentru  l-aktar moħbi tal-bniedem u s-santwarju fejn hu jinsab waħdu ma’ Alla, u fejn il-leħen ta’ Alla jinstama’ ġo fina” (Gaudium et spes, 16). Għalhekk il-kuxjenza hi spazju bla mittiefes fejn tidher l-istedina biex nilqgħu l-wegħda. Li nagħżlu leħen l-Ispirtu minn sejħat oħra u niddeċiedu xi tweġiba nagħtu hi ħidma li kulħadd irid jagħmel: l-oħrajn jistgħu jseħbuna u jwettquna fiha, imma qatt ma jistgħu jagħmluha huma għalina.

 

Il-ħajja u l-istorja jgħallmuna li għall-bniedem mhix dejjem ħaġa ħafifa jagħraf l-għamla konkreta ta’ dak il-ferħ li Alla qed isejjaħlu għalih u li hu mxennaq għalih, wisq inqas issa f’kuntest ta’ bidla u ta’ inċertezza hekk mifruxa. Drabi oħra l-persuna jkollha tagħmel il-kontijiet mal-qtigħ il-qalb u mal-qawwa ta’ ġibdiet oħra, li jżommuha fil-ġirja tagħha lejn il-milja: hi l-esperjenza ta’ ħafna, ngħidu aħna ta’ dak iż-żagħżugħ li kien għani żżejjed biex seta’ jkun ħieles li jilqa’ s-sejħa ta’ Ġesù u għalhekk telaq imnikket flok mimli bil-ferħ (ara Mk 10:17-22). Il-libertà umana, anki jekk għandha bżonn li tiġi msoffija u meħlusa, xorta ma titlef qatt għalkollox il-ħila radikali tagħha li tagħraf it-tajjeb u twettqu: “L-istess bnedmin li kapaċi jfarrku lilhom infushom sal-iktar punt estrem, jistgħu anki jirbħu lilhom infushom, u jerġgħu lura għall-għażla tat-tajjeb u jfittxu ħajja ġdida, lil hemm minn kull kundizzjonament psikoloġiku u soċjali impost fuqhom” (Laudato sì, 205).

 

2. Id-don tad-dixxerniment

Il-qasam tal-ħidma tad-dixxerniment hu dak li nieħdu deċiżjonijiet u norjentaw l-azzjonijiet tagħna f’sitwazzjonijiet ta’ inċertezza u quddiem tqanqil ġewwieni kontrastanti. Dan hu terminu klassiku tat-tradizzjoni tal-Knisja, li jista’ jiġi applikat għal għadd ta’ sitwazzjonijiet. Fil-fatt hemm dixxerniment tas-sinjali taż-żminijiet, li jwassalna biex nagħrfu l-preżenza u l-ħidma tal-Ispirtu fl-istorja; dixxerniment morali, li jagħżel dak li hu tajjeb minn dak li hu ħażin; dixxerniment spiritwali, li jgħinna nagħrfu t-tentazzjoni biex niċħduha u minflok nibqgħu mexjin fit-triq tal-milja tal-ħajja. In-nisġiet bejn dawn id-diversi tifsiriet huma ċari u qatt ma nistgħu nħolluhom għalkollox.

 

B’dan kollu f’moħħna, nikkonċentraw hawn fuq id-dixxerniment vokazzjonali, jiġifieri fuq il-proċess li bih il-persuna tasal biex twettaq, fi djalogu mal-Mulej u fis-smigħ tal-leħen tal-Ispirtu, l-għażliet fundamentali, ibda minn dik fuq l-istat ta’ ħajjitha. Jekk il-mistoqsija fuq kif ma titlifx l-opportunitajiet li twettaq lilek innifsek tolqot lill-bnedmin kollha, għal min jemmen din issir iktar qawwija u profonda. Kif ngħixu l-bxara t-tajba tal-Vanġelu u nwieġbu għas-sejħa li l-Mulej qed jagħmel lil dawk kollha li magħhom jiltaqa’: permezz taż-żwieġ, il-ministeru ordnat, il-ħajja kkonsagrata? U liema hu l-qasam li fih nistgħu nħaddmu bi frott it-talenti tagħna: il-ħajja professjonali, il-volontarjat, il-qadi lill-foqra, l-impenn fil-politika?

 

L-Ispirtu jitkellem u jaġixxi permezz tal-ġrajjiet tal-ħajja ta’ kull wieħed u waħda, imma l-ġrajjiet fihom infushom ma jitkellmux u huma ambigwi, għax nistgħu nagħtuhom interpretazzjonijiet differenti. Wieħed irid jagħmel mixja ta’ dixxerniment biex jista’ jsib dawl fuq it-tifsira biex jista’ jieħu deċiżjoni. It-tliet verbi li bihom dan hu mfisser fl-Evangelii gaudium, 51 – tagħraf, tinterpreta u tagħżel – jistgħu jgħinuna nfasslu mixja adatta kemm għall-individwi u kemm għall-gruppi u l-komunitajiet, għax nafu li fil-prattika l-konfini bejn id-diversi fażijiet mhuma qatt daqshekk ċari.

 

Nagħraf

L-għarfien hu qabelxejn tal-effetti li l-ġrajjiet ta’ ħajti, il-persuni li magħhom niltaqa’, il-kliem li nisma’ jew li naqra jipproduċu ġewwa fija: varjetà ta’ “xewqat, sentimenti, emozzjonijiet” (Amoris lætitia, 143) ta’ karattru differenti ħafna: diqa, dalma, sħuħija, biża’, ferħ, paċi, sens ta’ vojt, ħlewwa, rabja, tama, telqa, u oħrajn. Inħossni miġbud jew imbuttat lejn elf direzzjoni, mingħajr ma ebda waħda minnhom ma tidhirli ċara li għandi nieħu; hu l-mument tal-inżul u t-tlajja’, u f’xi każi ta’ taqbida vera interjuri. Li nagħraf ifisser inħalli jitla’ fil-wiċċ dan l-għana ta’ emozzjonijiet u nsemmi dawn il-passjonijiet b’isimhom mingħajr ma niġġudikahom. Jitlob ukoll li nifhem il-“gost” li jħallu, jiġifieri s-sintonija jew nuqqas tagħha bejn dak li ngħaddi minnu u dak li hemm fil-qiegħ nett tal-qalb tiegħi.

 

F’din il-fażi l-Kelma ta’ Alla għandha importanza kbira: fil-fatt il-meditazzjoni tagħha ċċaqlaq il-passjonijiet bħala l-esperjenzi kollha ta’ kuntatt mal-ġewwieni tagħna, imma fl-istess waqt toffrilna possibbiltà li noħorġuhom għax nistgħu nidentifikawhom mal-ġrajjiet li hi tirrakkonta. Il-fażi tal-għarfien tqiegħed fiċ-ċentru l-ħila li wieħed jisma’ u jħobb, mingħajr ma jibża’ mis-skiet. Hi mogħdija fundamentali fil-mixja tal-maturazzjoni personali, b’mod partikulari għaż-żgħażagħ li jesperimentaw b’intensità akbar il-qawwa tax-xewqat u jistgħu jibqgħu anki mwerwra, u forsi jibqgħu anki lura milli jagħmlu passi kbar li għalihom ukoll iħossuhom miġbuda.

 

Ninterpreta

Mhux biżżejjed nagħrfu dak li ħassejna: jeħtieġ “ninterpretawh”, jew, fi kliem ieħor, nifhmu x’inhu li l-Ispirtu qed isejħilna għalih b’dak li hu jqanqal f’kull wieħed u waħda. Ħafna drabi nieqaf nirrakkonta esperjenza, u ngħid li “laqtitni ħafna”. Ħaġa iżjed iebsa hi li nifhmu l-bidu u s-sens tax-xewqat u tal-emozzjonijiet li nkunu ġarrabna u niżnu jekk humiex qed imexxuna f’direzzjoni kostruttiva jew inkella humiex qed iwassluna biex ningħalqu iżjed fina nfusna.

 

Din il-fażi ta’ interpretazzjoni hi delikata ħafna; titlob paċenzja, għassa u anki ċertu tagħlim. Irridu nkunu kapaċi nagħrfu l-effetti tal-kundizzjonamenti soċjali u psikoloġiċi. Titlob ukoll li nħaddmu l-fakultajiet intellettwali tagħna, u sadattant ma naqgħux fir-riskju li nibnu teoriji astratti fuq xi jkun tajjeb jew sabiħ nagħmlu: anki fid-dixxerniment, “ir-realtà hi ogħla mill-idea” (Evangelii gaudium, 231). Meta ninterpretaw, ma nistgħux nibqgħu lura lanqas milli nikkonfrontaw ruħna mar-realtà u niżnu l-possibbiltajiet li realistikament għandna miftuħa quddiemna.

 

Biex ninterpretaw ix-xewqat u t-taħrik ġewwieni jeħtieġ li onestament nikkonfrontaw ruħna, fid-dawl tal-Kelma ta’ Alla, anki mal-esiġenzi morali tal-ħajja Nisranija, dejjem infittxu li naqrawhom fis-sitwazzjoni konkreta li nkunu ngħixu. Dan l-isforz iwassal lil min jagħmlu biex ma jikkuntentax ruħu bil-loġika legalistika tal-inqas indispensabbli, imma li jfittex il-mod kif jagħti valur mill-aħjar li jista’ lid-doni tiegħu u l-possibbiltajiet tiegħu: għalhekk din hi proposta attraenti u stimulanti għaż-żgħażagħ.

 

Din il-ħidma ta’ interpretazzjoni sseħħ fi djalogu ġewwieni mal-Mulej, billi l-persuna tħaddem il-ħiliet kollha tagħha; imma l-għajnuna ta’ persuna esperta fis-smigħ tal-Ispirtu hi tweżin prezzjuż li l-Knisja toffri u li ftit ikun għaref min ma jagħmilx użu minnha.

 

Nagħżel

Meta nkunu għarafna u interpretajna d-dinja tax-xewqat u tal-passjonijiet, l-att tad-deċiżjoni jsir tħaddim ta’ libertà umana awtentika u ta’ responsabbiltà personali, dejjem ovvjament fi spazju limitat. L-għażla għalhekk taħrab il-qawwa għamja tal-istint, li ċertu relattiviżmu ta’ żmienna spiċċa qed jagħtiha r-rwol ta’ kriterju aħħari, ħaġa li tjassar lill-persuna għall-instabbiltà. Fl-istess ħin teħles lill-persuna milli taqa’ priża ta’ qawwiet ’il barra minnha u allura eteronomi, u minflok titlob koerenza divina.

 

Għal żmien twil fl-istorja d-deċiżjonijiet fundamentali tal-ħajja ma tteħdux minn dawk interessati direttament; f’xi partijiet tad-dinja hekk għadu, kif aċċennajna wkoll fil-Kapitlu I. L-għan ta’ kull pastorali vokazzjonali serja jibqa’ li tippromovi għażliet tassew ħielsa u responsabbli, bla ma nibqgħu influwenzati minn ħwejjeġ ta’ żminijiet oħra. Id-dixxerniment hu l-għodda prinċipali għal dan, li jippermettilna nħarsu l-ispazju bla mittiefes tal-kuxjenza, mingħajr ma nippretendu li neħdulha postha (ara Amoris lætitia, 37).

 

Id-deċiżjoni titlob li tiġi ppruvata mill-fatti biex tista’ tiġi kkonfermata. L-għażla ma tistax tibqa’ mjassra f’interjorità li tirriskja li tibqa’ virtwali jew irrealizzabbli – dan hu periklu qawwi fil-kultura ta’ żmienna –, imma hi msejħa tissarraf f’azzjoni, titlaħħam, tagħti bidu għal mixja, tilqa’ r-riskju li tikkonfronta ruħha ma’ dik ir-realtà li minnha kienu tqanqlu tant xewqat u emozzjonijiet. Oħrajn jitnisslu f’din il-fażi: li wieħed jagħrafhom u jinterpretahom jippermettilu li jikkonferma deċiżjoni tajba li jkun ħa jew jissuġġerilu jerġa’ jirrevediha. Għalhekk hu importanti “noħorġu”, anki mill-biża’ li niżbaljaw li, kif rajna, jista’ jipparalizzana.

 

3. Mixjiet ta’ vokazzjoni u missjoni

Id-dixxerniment vokazzjonli ma jitwettaqx f’att wieħed, anki jekk fir-rakkont ta’ kull vokazzjoni possibbli nidentifikaw mumenti jew laqgħat deċiżivi. Bħall-ħwejjeġ kollha ta’ importanza fil-ħajja, anki d-dixxerniment vokazzjonali hu proċess twil, li jintiseġ fiż-żmien, li tulu nibqgħu attenti għall-indikazzjonijiet li bihom il-Mulej jippreċiża u jispeċifika vokazzjoni li fil-ġmiel tagħha hi personali u irripetibbli. Il-Mulej talab lil Abram u lil Sara biex jitilqu, imma kien biss huma u mexjin ftit ftit, u mhux mingħajr ma meddew passi żbaljati, li ċċara quddiemhom x’kienet dik il-misterjuża “art li jien nurik” (Ġen 12:1). Marija nfisha għarfet dejjem iżjed is-sejħa tagħha hi u timmedita l-kliem li semgħet u l-ġrajjiet li seħħulha, anki dak li ma fehimtx (ara Lq 2:50-51).

 

Iż-żmien hu fundamentali biex nivverifikaw l-orjentament effettiv tad-deċiżjoni li nkunu ħadna. Kif tgħallimna kull paġna tat-test Bibliku, m’hemmx vokazzjoni li mhix ordnata lejn missjoni milqugħa b’biża’ jew b’ħeġġa.

 

Li nilqgħu l-missjoni jitlob id-disponibbiltà tagħna li nirriskjaw ħajjitna u nimxu fit-triq tas-salib, fuq il-passi ta’ Ġesù, li b’determinazzjoni beda miexi lejn Ġerusalemm (ara Lq 9:51) biex joffri ħajtu għall-bnedmin. Jekk il-persuna ma tfittixx li tokkupa l-post ċentrali fix-xena bil-bżonnijiet tagħha, jinfetaħ l-ispazju biex tista’ tilqa’ l-pjan ta’ Alla għall-ħajja tal-familja, għall-ministeru ordnat jew għall-ħajja kkonsagrata, kif ukoll biex twettaq bir-reqqa l-professjoni tagħha jew tfittex b’sinċerità l-ġid komuni. B’mod partikulari fil-postijiet fejn il-kultura hi aktar immarkata mill-individwaliżmu, irridu nivverifikaw kemm l-għażliet qed jiġu ddettati mit-tifitxa tal-awtorealizzazzjoni narċisista u kemm min-naħa l-oħra qed jinkludu d-disponibbiltà biex wieħed jgħix ħajtu fil-loġika tal-għotja ġeneruża tiegħu nnifsu. Għalhekk il-kuntatt mal-faqar, il-vulnerabbiltà u l-bżonn jerġa’ jieħu importanza kbira fil-mixjiet ta’ dixxerniment vokazzjonali. F’dak li għandu x’jaqsam mar-ragħajja tal-futur, jixraq fuq kollox ngħarblu u nippromovu l-maturità fid-disponibbiltà tagħna biex nittieħdu mir-“riħa tan-nagħaġ”.

 

4. It-tisħib

Fil-bażi tad-dixxerniment nistgħu nilmħu tliet konvinzjonijiet, li għeruqhom huma mniżżlin sewwa fl-esperjenza ta’ kull bniedem jekk naqrawha fid-dawl tal-fidi u tat-tradizzjoni Nisranija. L-ewwel hi li l-Ispirtu ta’ Alla jaġixxi fil-qalb ta’ kull bniedem permezz ta’ sentimenti u xewqat li jintrabtu ma’ ideat, xbihat u proġetti. Jekk jagħti widen bir-reqqa, ikun possibbli għall-bniedem li jinterpreta dawn is-sinjali. It-tieni konvinzjoni hi li l-qalb tal-bniedem, minħabba fid-dgħufija u d-dnub tiegħu, normalment hi maqsuma għax miġbuda minn sejħat differenti, jew saħansitra opposti għal xulxin. It-tielet konvinzjoni hi li xorta l-mixja tal-ħajja timponi fuqna li niddeċiedu, għax ma nistgħux nibqgħu għal dejjem nitlajjaw. Imma jeħtieġ ikollna l-għodda biex nagħrfu s-sejħa tal-Mulej għall-ferħ tal-imħabba u nagħżlu li nwieġbu għaliha.

 

Fost din l-għodda, it-tradizzjoni spiritwali turina bl-importanza tat-tisħib personali. Biex insieħbu persuna oħra, mhux biżżejjed nistudjaw it-teorija tad-dixxerniment; jeħtieġ ngħaddu aħna stess mill-esperjenza li ninterpretaw iċ-ċaqliq tal-qalb biex nagħrfu fiha l-ħidma tal-Ispirtu, li leħnu jaf ikellem lil kull wieħed u waħda fis-singularità tagħhom. It-tisħib personali jitlob li l-ħin kollu nsinnu s-sensibbiltà tagħna mal-leħen tal-Ispirtu u jwassalna biex fil-partikularitajiet personali niskopru riżorsa u għana.

 

Ifisser li ngħinu lill-persuna tikber fir-relazzjoni tagħha mal-Mulej, nikkollaboraw biex inneħħu min-nofs dak li qed ixekkilha. Hawn qiegħda d-differenza bejn it-tisħib għad-dixxerniment u l-għajnuna psikoloġika, li wkoll, jekk miftuħa għat-traxxendenza, spiss tkun ta’ importanza fundamentali. Il-psikologu jwieżen persuna fid-diffikutlajiet u jgħinha tagħraf id-dgħufijiet u l-potenzjalitajiet tagħha; il-gwida spiritwali jerġa’ jibgħat il-persuna għand il-Mulej u jħejji fiha l-ħamrija t-tajba għal-laqgħa tagħha miegħu (ara Ġw 3:29-30).

 

Is-siltiet mill-Vanġelu li jirrakkuntaw il-laqgħa ta’ Ġesù man-nies ta’ żmienu jixħtu dawl fuq xi elementi li jistgħu jgħinuna nsibu l-profil ideali ta’ min isieħeb żagħżugħ jew żagħżugħa fid-dixxerniment vokazzjonali: il-ħarsa kollha mħabba (is-sejħa tal-ewwel dixxipli, ara Ġw 1:35-51); il-kelma awtorevoli (it-tagħlim fis-sinagoga ta’ Kafarnahum, ara Lq 4:32); il-ħila li “jkun proxxmu” (il-parabbola tas-Samaritan it-tajjeb, ara Lq 10:25-37); l-għażla li “jimxi ma’” (id-dixxipli ta’ Għemmaws, ara Lq 24:13-35); ix-xhieda ta’ awtentiċità, bla biża’ li jmur kontra l-preġudizzji l-aktar komuni (il-ħasil tar-riġlejn fl-Aħħar Ċena, ara Ġw 13:1-20).

 

Fl-impenn tagħha li ssieħeb lill-ġenerazzjonijiet żgħażagħ, il-Knisja tilqa’ s-sejħa tagħha li tikkollabora b’risq il-ferħ taż-żgħażagħ pjuttost milli tipprova taħkem fuq il-fidi tagħhom (ara 2 Kor 1:24). Dan is-servizz fl-aħħar mill-aħħar għandu għeruqu fit-talb, speċjalment għad-don tal-Ispirtu li jmexxi u jdawwal lil kulħadd u lil kull wieħed u waħda.


 

III

L-AZZJONI PASTORALI

 

Xi jfisser għall-Knisja li ssieħeb liż-żgħażagħ biex jilqgħu s-sejħa għall-ferħ tal-Vanġelu, fuq kollox fi żmien immarkat mid-dubji, mill-prekarjetà, mill-inċertezza?

 

L-għan ta’ dan il-kapitlu hu li jiffoka fuq xi jfisser tieħu bis-serjetà l-isfida tal-kura pastorali u tad-dixxerniment vokazzjonali, waqt li nqisu liema huma s-suġġetti, il-postijiet u l-għodod li għandna f’idejna. F’dan is-sens, naraw li hemm inklużjoni reċiproka bejn pastorali taż-żgħażagħ u pastorali vokazzjonali, anki fl-għarfien tad-differenza bejniethom. Mhix xi ħarsa li tiġbor kollox, imma indikazzjonijiet li jridu jitkomplew skont l-esperjenzi ta’ kull Knisja lokali.

 

1. Nimxu maż-żgħażagħ

Li nsieħbu ż-żgħażagħ ifisser li ninqalgħu mill-iskemi maħduma u lesti, u mmorru niltaqgħu magħhom fejn jinsabu huma, nadattaw ruħna għaż-żminijiet u r-ritmi tagħhom; ifisser ukoll li neħduhom bis-serjetà fit-taħbit tagħhom biex jiddeċifraw ir-realtà li fiha jgħixu u jibdlu aħbar li rċivew f’ġesti u kliem, fl-isforz ta’ kuljum li jibnu l-istorja tagħhom u fit-tiftixa ftit jew wisq konxja ta’ tifsira għal ħajjithom.

 

Kull nhar ta’ Ħadd l-Insara jżommu ħajja t-tifkira ta’ Ġesù li miet u rxoxta, u jiltaqgħu fiċ-ċelebrazzjoni tal-Ewkaristija. Fil-fidi tal-Knisja ħafna trabi huma mgħammda u jissoktaw il-mixja tagħhom tal-inizjazzjoni Nisranija. Imma dan ikun għadu ma jfissirx għażla matura għal ħajja ta’ fidi. Biex jaslu sa hemm jeħtieġu mixja, li xi drabi tgħaddi wkoll minn toroq imprevedibbli u mbiegħda mill-postijiet li fihom imdorrijin joqogħdu l-komunitajiet ekkleżjali. Għalhekk, kif fakkarna l-Papa Franġisku, “il-pastorali vokazzjonali tfisser li nitgħallmu l-istil ta’ Ġesù, li jgħaddi mill-imkejjen tal-ħajja ta’ kuljum, jieqaf bla għaġla u, waqt li jħares lejn l-aħwa bi ħniena, iwassalhom għal-laqgħa ma’ Alla l-Missier” (Diskors lill-parteċipanti fil-Konvenju tal-pastorali vokazzjonali, 21 ta’ Ottubru 2016). Meta nimxu maż-żgħażagħ inkunu nibnu lill-komunità Nisranija kollha kemm hi.

 

Propju għax hawn għandna quddiemna l-libertà taż-żgħażagħ, jeħtieġ nagħtu valur lill-kreattività ta’ kull komunità biex toffri proposti li kapaċi jinterċettaw l-oriġinalità ta’ kull wieħed u waħda u jgħinu fl-iżvilupp tagħha. F’ħafna każi jfisser ukoll li nitgħallmu nagħtu spazju veru lill-ġdid, bla ma nifgawh fit-tentattiv li nsakkruh fi skemi lesti minn qabel: ma jistax ikun hemm żerriegħa li tħalli l-frott ta’ vokazzjonijiet jekk nibqgħu sempliċiment magħluqa fil-“kriterju pastorali komdu ta’ ‘għax dejjem hekk sar’”, mingħajr wieħed ma “jkun kuraġġjuż u kreattiv f’din il-ħidma tagħna li nfasslu mill-ġdid l-għanijiet, l-istrutturi, l-istil u l-metodi ta’ evanġelizzazzjoni fil-komunitajiet tagħna” (Evangelii gaudium, 33). Tliet verbi, li fil-Vanġeli jfissru l-mod kif Ġesù jiltaqa’ man-nies ta’ żmienu, jgħinuna nsawru dan l-istil pastorali: noħorġu, naraw, insejħu.

 

Noħorġu

Pastorali vokazzjonali f’dan is-sens tfisser li nilqgħu l-istedina tal-Papa Franġisku biex noħorġu, qabelxejn minn dik ir-riġidità li tagħmel l-aħbar tal-ferħ tal-Vanġelu inqas kredibbli, mill-iskemi li fihom il-persuni jħossuhom ikklassifikati u minn stil ta’ ħajja tal-Knisja li xi drabi hu anakronistiku. Li noħorġu hu wkoll sinjal ta’ libertà interjuri mill-attivitajiet u t-tħassib tas-soltu, biex hekk liż-żgħażagħ inħalluhom isiru l-protagonisti. Iħossuhom jinġibdu lejn il-komunità Nisranija iktar ma jarawha qed tilqa’ l-kontribut konkret u oriġinali li jistgħu jagħtuha.

 

Naraw

Li noħorġu fid-dinja taż-żgħażagħ jitlob minna d-disponibbiltà li nqattgħu l-ħin magħhom, li nisimgħu l-istejjer tagħhom, il-ferħ u t-tamiet tagħhom, in-niket u l-uġigħ tagħhom, biex naqsmuhom magħhom: din hi t-triq biex ninkulturaw il-Vanġelu u nevanġelizzaw lil kull kultura, anki dik taż-żgħażagħ. Meta l-Vanġeli jirrakkuntaw il-laqgħat ta’ Ġesù mal-bnedmin ta’ żmienu, juru propju l-ħila tiegħu li jieqaf maġenbhom u l-faxxinu li jħoss min ħarstu tiltaqa’ ma’ tiegħu. Din hi l-ħarsa ta’ kull ragħaj awtentiku, li kapaċi jara fil-qiegħ nett tal-qalb mingħajr ma jkun invadenti jew ta’ theddida; hi l-ħarsa vera tad-dixxerniment, li mhux taħkem fuq il-kuxjenza ta’ ħaddieħor trid, lanqas tfassal hi minn qabel il-mixja tal-grazzja ta’ Alla billi tuża l-iskemi tagħha.

 

Insejħu

Fir-rakkonti tal-Vanġelu l-ħarsa kollha mħabba ta’ Ġesù tinbidel f’kelma, li hi sejħa għall-ġdid li rridu nilqgħu, nesploraw u nibnu. Issejjaħ ifisser qabelxejn terġa’ tqajjem ix-xewqa, iċċaqlaq il-persuni minn dak li jżommhom imwaħħlin u mill-kumditajiet li fihom huma mxaħxħin. Issejjaħ ifisser tagħmel mistoqsijiet li għalihom m’hemmx tweġibiet lesti. Hu dan, u mhux il-preskrizzjoni ta’ normi biex jiġu rrispettati, li jħeġġeġ il-persuni biex jibdew mexjin u jiltaqgħu mal-ferħ tal-Vanġelu.

 

2. Suġġetti

Iż-żgħażagħ kollha, ħadd eskluż

Għall-pastorali ż-żgħażagħ huma suġġetti u mhux oġġetti. Spiss bil-fatti huma ttrattati mis-soċjetà bħala preżenza bla siwi u skomda: il-Knisja ma tistax tirriproduċi dan l-atteġġjament, għax iż-żgħażagħ kollha, ħadd eskluż, għandhom id-dritt li jkunu msieħba fil-mixja tagħhom.

 

Kull komunità mbagħad hi msejħa li turi attenzjoni fuq kollox liż-żgħażagħ foqra, emarġinati u esklużi u tagħmilhom protagonisti. Li nkunu qrib taż-żgħażagħ li qed jgħixu f’kundizzjonijiet ta’ faqar u skumdità ikbar, ta’ vjolenza u gwerra, mard, diżabbiltà u tbatija, dan hu don speċjali tal-Ispirtu, li fih kapaċi jilma l-istil ta’ Knisja li toħroġ. Il-Knisja nfisha hi msejħa titgħallem miż-żgħażagħ: jagħtuha xhieda mdawla bosta żgħażagħ qaddisa li għadhom għajn ta’ ispirazzjoni għal kulħadd.

 

Komunità responsabbli

Il-komunità Nisranija kollha għandha tħossha responsabbli għad-dmir li teduka l-ġenerazzjonijiet il-ġodda u rridu nagħrfu li huma ħafna l-figuri ta’ Nsara li qed jagħmlu dan, ibda minn dawk li jimpenjaw ruħhom fil-ħajja ekkleżjali. Jiġu apprezzati wkoll l-isforzi ta’ min jagħti xhieda tal-ħajja tajba tal-Vanġelu u l-ferħ li minnha joħroġ fl-oqsma tal-ħajja ta’ kuljum. Fl-aħħar nett irridu nagħtu valur lill-opportunitajiet ta’ involviment taż-żgħażagħ fl-organizzazzjonijiet ta’ parteċipazzjoni tal-komunitajiet djoċesani u parrokkjali, ibda mill-kunsilli pastorali, biex nistednuhom joffru l-kontribut tal-kreattività tagħhom u nilqgħu l-ideat tagħhom anki meta jidhru provokatorji.

 

Kullimkien fid-dinja huma preżenti parroċċi, kongregazzjonijiet reliġjużi, għaqdiet, movimenti u realtajiet ekkleżjali li kapaċi jippjanaw u joffru liż-żgħażagħ esperjenzi tassew sinifikattivi li fihom jistgħu jikbru u jiddixxernu. Xi kultant din id-dimensjoni proġettwali tħalli spazju għall-improvizzazzjoni u għall-inkompetenza: hu riskju li rridu nħarsu rwieħna minnu billi nieħu dejjem iktar bis-serjetà d-dover li naħsbu, nikkonkretizzaw, nikkordinaw u nwettqu l-pastorali taż-żgħażagħ b’mod korrett, koerenti u effikaċi. Anki hawn hi meħtieġa preparazzjoni speċifika u kontinwa ta’ min hu responsabbli mill-formazzjoni.

 

Il-figuri ta’ riferiment

Ir-rwol ta’ adulti denji tal-fidi tagħhom, li magħhom jistgħu jidħlu f’patt pożittiv, hu fundamentali f’kull mixja ta’ maturazzjoni umana u ta’ dixxerniment vokazzjonali. Hemm bżonn ta’ nies ta’ fidi li jkunu awtorevoli, b’identità umana ċara, appartenenza ekkleżjali soda, karattru spiritwali li jidher, passjoni edukattiva kollha ħeġġa u ħila qawwija ta’ dixxerniment. Imma xi drabi, adulti li ma jkunux ippreparati u maturi aktarx jaġixxu b’mod possessiv u manipulattiv, u joħolqu dipendenzi negattivi, inkonvenjenzi qawwija u kontrotestimonjanzi serji, li jistgħu jaslu wkoll sal-abbuż.

 

Biex ikollna figuri kredibbli, irridu niffurmawhom u nweżnuhom, u noffrulhom ukoll kompetenzi pedagoġiċi akbar. Dan jgħodd b’mod partikulari għal dawk li f’idejhom hu fdat id-dmir li jsiebħu fid-dixxerniment vokazzjonali lejn il-ministeru ordnat jew il-ħajja kkonsagrata.

 

Ġenituri u familja: F’kull komunità Nisranija rridu nagħrfu r-rwol edukattiv li għandhom il-ġenituri u familjari oħra, rwol li ħadd u xejn ma jista’ jeħodlu postu. Huma l-ewwel u qabel kollox il-ġenituri, fi ħdan il-familja, li jesprimu ta’ kuljum l-għożża ta’ Alla għal kull bniedem fl-imħabba li torbothom bejniethom u ma’ wliedhom. F’dan huma prezzjużi l-indikazzjonijiet offruti mill-Papa Franġisku f’wieħed mill-kapitli tal-Amoris lætitia (ara 259-290).

 

Ragħajja: Il-laqgħa ma’ figuri ministerjali, li kapaċi jidħlu b’mod awtentiku fid-dinja taż-żgħażagħ u jiddedikaw għalihom ħin u riżorsi, grazzi wkoll għax-xhieda ġeneruża ta’ nisa u rġiel ikkonsagrati, hi deċiżiva biex il-ġenerazzjonijiet il-ġodda jistgħu jikbru. Dan fakkru wkoll il-Papa Franġisku: “Dan nitolbu l-aktar mingħand ir-ragħajja tal-Knisja, mill-isqfijiet u mis-saċerdoti: ir-responsabbiltà tal-vokazzjonijiet Insara u saċerdotali tinsab fuqkom, u dan l-inkarigu ma tistgħux tqisuh qisu xi uffiċċju burokratiku. Intom ukoll għextu laqgħa li bidlitilkom ħajjitkom, meta xi saċerdot ieħor – il-kappillan, il-konfessur, id-direttur spiritwali – ġagħalkom tħossu s-sbuħija tal-imħabba ta’ Alla. Hekk intom ukoll: toħorġu, tisimgħu liż-żgħażagħ – hemm bżonn il-paċenzja! – tistgħu tgħinuhom jiddixxernu ċ-ċaqliq li jħossu f’qalbhom u torjentawlhom il-passi tagħhom” (Diskors lill-parteċipanti tal-Konvenju tal-pastorali vokazzjonali, 21 ta’ Ottubru 2016).

 

Għalliema u figuri oħra edukattivi: Tant għalliema Kattoliċi huma impenjati bħala xhieda fl-universitajiet u fl-iskejjel ta’ kull ordni u grad; fid-dinja tax-xogħol ħafna huma preżenti b’kompetenza u passjoni; fil-politika, ħafna li jemmnu, ifittxu li jkunu ħmira għal soċjetà iżjed ġusta; fil-volontarjat ċivili ħafna jirsistu għall-ġid komuni u għall-għożża tal-ħolqien; fl-animazzjoni tal-ħin liberu u tal-isport ħafna huma impenjati b’ħeġġa u ġenerożità. Dawn kollha jagħtu xhieda ta’ vokazzjonijiet umani u Nsara milqugħa u megħjuxa b’fedeltà u impenn, u hekk iqanqlu f’min jarahom ix-xewqa li jagħmel l-istess: li nwieġbu b’qalb ġeneruża għas-sejħa tagħna hu l-ewwel mod kif nagħmlu l-pastorali vokazzjonali.

 

3. Postijiet

Il-ħajja ta’ kuljum u l-impenn soċjali

Li nsiru adulti jfisser nitgħallmu nqassmu b’mod awtonomu d-dimensjonijiet tal-ħajja li huma fl-istess ħin fundamentali u ta’ kuljum: l-użu tal-ħin u tal-flus, l-istil tal-ħajja u tal-konsum, l-istudju u l-ħin liberu, il-ħwejjeġ u l-ikel, il-ħajja affettiva u s-sesswalità. Din l-edukazzjoni, li ż-żgħażagħ bla dubju jsibuha bi tqila, hi l-okkażjoni biex ipoġġu ftit ordni fil-ħajja tagħhom u fil-prijoritajiet tagħhom, u jippruvaw mixjiet ta’ għażla li jistgħu jsiru ġinnasju ta’ dixxerniment u jsaħħu l-orjentament tagħhom fid-dawl tad-deċiżjonijiet iżjed importanti: il-fidi, iżjed ma tkun awtentika, iżjed tisfida l-ħajja ta’ kuljum u tħalliha tisfidaha. Insemmu b’mod partikulari l-esperjenzi, spiss ibsin u problematiċi, tal-ħajja tax-xogħol jew dawk ta’ nuqqas ta’ xogħol: anki dawn huma okkażjonijiet biex wieħed jagħraf u jinżel iktar fil-fond tas-sejħa tiegħu.

 

Il-foqra qed jokorbu u magħhom l-art: l-impenn biex nisimgħuhom jista’ jkun okkażjoni konkreta ta’ laqgħa mal-Mulej u mal-Knisja u ta’ kixfa tal-vokazzjoni tagħna. Kif jgħallimna l-Papa Franġisku, l-azzjonijiet komunitarji tal-għożża tad-dar komuni u tal-kwalità tal-ħajja tal-foqra “meta jesprimu mħabba li tingħata, jistgħu wkoll jinbidlu f’esperjenzi spiritwali mill-aktar intensi” (Laudato sì, 232) u għalhekk anki f’okkażjonijiet ta’ mixjiet u ta’ dixxerniment vokazzjonali.

 

L-oqsma speċifiċi tal-pastorali

Il-Knisja toffri liż-żgħażagħ imkejjen speċifiċi ta’ laqgħa u ta’ formazzjoni kulturali, ta’ edukazzjoni u ta’ evanġelizzazzjoni, ta’ ċelebrazzjoni u ta’ servizz, u hi fuq quddiem nett biex tilqa’ lil kulħadd u lil kull wieħed u waħda. L-isfida għal dawn il-postijiet u għal dawk li janimawhom hi li jibqgħu dejjem mexjin iżjed fil-loġika tal-bini ta’ xibka b’saħħitha ta’ proposti, u li fil-mod kif jaħdmu jagħmlu tagħhom l-istil ta’ min joħroġ, jara, isejjaħ.

 

- Fuq livell dinji jispikkaw il-Jiem Dinjija taż-Żgħażagħ. Barra dan, il-Konferenzi Episkopali u d-Djoċesijiet iħossuh dejjem iżjed dmirhom li joffru avvenimenti u esperjenzi speċifiċi għaż-żgħażagħ.

 

- Il-parroċċi joffru spazji, attivitajiet, żminijiet u mixjiet għall-ġenerazzjonijiet żgħażagħ. Il-ħajja sagramentali toffrilhom okkażjonijiet fundamentali biex jikbru fil-ħila li jilqgħu d-don ta’ Alla fil-ħajja tagħhom u tistedinhom jieħdu sehem attiv fil-missjoni tal-Knisja. Sinjal ta’ attenzjoni għad-dinja taż-żgħażagħ huma ċ-ċentri taż-żgħażagħ u l-oratorji.

 

- L-universitajiet u l-iskejjel Kattoliċi, bis-servizz kulturali u formattiv prezzjuż tagħhom, huma strument ieħor ta’ preżenza tal-Knisja fost iż-żgħażagħ.

 

- L-attivitajiet soċjali u ta’ volontarjat joffru l-opportunità li wieħed jingħata f’qadi mill-qalb; il-laqgħa ma’ persuni li qed iġarrbu faqar u esklużjoni tista’ tkun okkażjoni tajba biex wieħed jikber spiritwalment u jagħmel dixxerniment vokazzjonali: anki minn din il-perspettiva l-foqra huma għalliema, anzi huma jwasslulna l-bxara t-tajba li d-dgħufija hi l-post li fih nagħmlu esperjenza tas-salvazzjoni.

 

- L-għaqdiet u l-movimenti ekkleżjali, imma anki tant imkejjen ta’ spiritwalità, joffru liż-żgħażagħ mixjiet serji ta’ dixxerniment; l-esperjenzi missjunarji jsiru mumenti ta’ qadi ġeneruż u ta’ qsim għammiel; l-iskoperta mill-ġdid tal-pellegrinaġġ bħala forma u stil ta’ mixja tidher valida u promettenti; f’ħafna kuntesti l-esperjenza tal-pjetà popolari twieżen u sseddaq il-fidi taż-żgħażagħ.

 

- Postijiet ta’ importanza strateġika huma s-seminarji u d-djar ta’ formazzjoni, li, anki permezz ta’ ħajja komunitarja intensa, għandhom iħallu liż-żgħażagħ li jilqgħu s-sejħa jagħmlu l-esperjenza li mbagħad twassalhom biex huma wkoll isieħbu oħrajn.

 

Id-dinja diġitali

Għar-raġunijiet diġà msemmija, jixraq li nsemmu b’mod partikulari d-dinja tal-midja ġdida, li fuq kollox għall-ġenerazzjonijiet iż-żgħar saret tassew post fil-ħajja tagħhom; toffri tant opportunitajiet li qatt ma kellhom qabel, fuq kollox f’dak li hu aċċess għall-informazzjoni u n-nisġa ta’ rabtiet imbiegħda minn xulxin, imma tippreżenta wkoll riskji (ngħidu aħna s-cyberbullying, il-logħob tal-azzard, il-pornografija, perikli miċ-chat rooms, il-manipulazzjoni ideoloġika, u ħafna aktar). Imqar jekk b’ħafna differenzi bejn id-diversi reġjuni, il-komunità Nisranija għadha qed tibni l-preżenza tagħha f’dan l-arjopagu ġdid, fejn iż-żgħażagħ żgur għandhom x’jgħallmuha.

 

4. Strumenti

Il-lingwaġġi tal-pastorali

Xi drabi nintebħu li bejn il-lingwaġġ tal-Knisja u dak taż-żgħażagħ hemm spazju li diffiċli nimlewh kollu, anki jekk hemm tant esperjenzi ta’ laqgħa għammiela bejn is-sensibbiltà taż-żgħażagħ u l-proposti tal-Knisja fil-qasam Bibliku, liturġiku, artistiku, kateketiku u medjatiku. Noħolmu Knisja li taf tħalli spazji għad-dinja taż-żgħażagħ u għal-lingwaġġi tagħha, waqt li tapprezza u tivvalorizza l-kreattività u t-talenti tagħhom.

 

B’mod partikulari fl-isport naraw riżorsa edukattiva b’opportunitajiet kbar, u fil-mużika u fl-espressjonijiet artistiċi l-oħra lingwaġġ espressiv ipprivileġġjat li jsieħeb il-mixja li fiha ż-żgħażagħ jistgħu jkomplu jikbru.

 

Il-kura edukattiva u l-mixjiet ta’ evanġelizzazzjoni

Fl-azzjoni pastorali maż-żgħażagħ, fejn hemm bżonn nagħtu bidu għal proċessi iktar milli nimlew l-ispazji, niskopru qabelxejn l-importanza tas-servizz biex kull persuna tikber umanament u tal-għodda pedagoġika u formattiva li tista’ twieżen dan is-servizz. Bejn evanġelizzazzjoni u edukazzjoni hemm rabta ġenetika għammiela, li, fir-realtà tal-lum, għandha tagħti kas tal-gradwalità tal-mixjiet ta’ maturazzjoni tal-libertà.

 

B’differenza mill-imgħoddi, irridu nidraw mixjiet ta’ tqarrib lejn il-fidi dejjem inqas standardizzati u iżjed attenti għall-karatteristiċi personali ta’ kull persuna: flimkien ma’ dawk li għadhom isegwu t-tappi tradizzjonali tal-inizjazzjoni Nisranija, ħafna jaslu għal-laqgħa tagħhom mal-Mulej u mal-komunità tal-fidi minn triq oħra u f’età ogħla, ngħidu aħna billi jitilqu mill-prattika ta’ impenn b’risq il-ġustizzja jew mil-laqgħa tagħhom f’oqsma barra mill-Knisja ma’ xi ħadd li kapaċi jkun xhud kredibbli. L-isfida għall-komunitajiet hi li jilqgħu lil kulħadd, mexjin wara Ġesù li kien kapaċi jitkellem sew mal-Lhud u mas-Samaritani, sew mal-pagani ta’ kultura Griega u mal-ħakkiema Rumani, u fehem ix-xewqa profonda ta’ kull wieħed u waħda minnhom.

 

Skiet, kontemplazzjoni, talb

Fl-aħħar nett u fuq kollox, m’hemmx dixxerniment mingħajr ma nrawmu fina familjarità mal-Mulej, fid-djalogu mal-Kelma tiegħu. B’mod partikulari, il-Lectio Divina hi metodu prezzjuż li tagħtina t-tradizzjoni tal-Knisja.

 

F’soċjetà dejjem iżjed storbjuża, li toffri kotra ta’ stimoli, oġġettiv fundamentali tal-pastorali vokazzjonali taż-żgħażagħ hu dak li toffri okkażjonijiet biex wieħed itiegħem il-valur tas-skiet u tal-kontemplazzjoni u li tifformah jerġa’ jaqra l-esperjenzi tiegħu u jisma’ l-kuxjenza.

 

5. Marija ta’ Nazaret

Nafdaw lil Marija din il-mixja li fiha l-Knisja qed tistaqsi lilha nfisha kif għandha ssieħeb liż-żgħażagħ biex jilqgħu s-sejħa għall-ferħ tal-imħabba u għall-ħajja fil-milja tagħha. Hi, ix-xebba żagħżugħa ta’ Nazaret, li f’kull pass ta’ ħajjitha tilqa’ l-Kelma u tgħożżha, hi u taħseb fuqha bejnha u bejn ruħha (ara Lq 2:19), kienet l-ewwel waħda li terrqet din il-mixja.

 

Kull żagħżugħ u żagħżugħa jista’ jiskopri fil-ħajja ta’ Marija l-istil tas-smigħ, il-kuraġġ tal-fidi, il-profondità tad-dixxerniment u l-għotja għall-qadi (ara Lq 1:39-45). Fiċ-“ċokon” tagħha, il-Verġni mgħarrsa ma’ Ġużeppi dduq id-dgħufija u t-taħbit ta’ min jipprova jifhem ir-rieda misterjuża ta’ Alla (ara Lq 1:34). Anki hi msejħa tgħix il-ħruġ minnha nfisha u mill-pjanijiet tagħha, u titgħallem tintelaq u tafda.

 

Hi u tiftakar fil-“ħwejjeġ kbar” li s-Setgħani għamel magħha (ara Lq 1:49), il-Verġni Mbierka ma tħosshiex waħidha, imma għalkollox maħbuba u mwieżna minn dik it-Tibżax tal-anġlu (ara Lq 1:30). Fl-għarfien tagħha li Alla hu magħha, Marija tiftaħ qalbha għall-Hawn jien u hekk tniedi t-triq tal-Vaġelu (ara Lq 1:38). Mara tal-interċessjoni (ara Ġw 2:3), quddiem is-salib ta’ Binha, flimkien mad-“dixxiplu l-maħbub”, tilqa’ mill-ġdid is-sejħa biex tkun għammiela u tnissel il-ħajja fl-istorja tal-bnedmin. F’għajnejha kull żagħżugħ u żagħżugħa jista’ jiskopri l-ġmiel tad-dixxerniment, f’qalbha jista’ jduq il-ħlewwa tal-intimità u l-kuraġġ tax-xhieda u tal-missjoni.


 

KWESTJONARJU

 

L-għan ta’ dan il-kwestjonarju hu li jgħin lill-Organizzazzjonijiet li għandhom il-jedd jesprimu l-fehma tagħhom dwar id-dinja taż-żgħażagħ u jaqraw l-esperjenza tagħhom ta’ tisħib vokazzjonali, fid-dawl tal-ġabra tat-tagħrif kollu għat-tfassil tad-Dokument ta’ ħidma jew Instrumentum laboris.

 

B’attenzjoni għad-diversi sitwazzjonijiet fil-kontinenti kolha, wara l-mistoqsija n. 15, iddaħħlu tliet mistoqsijiet speċifiċi għal kull parti ġeografika, li għalihom huma mistiedna jwieġbu l-Organizzazzjonijiet ikkonċernati.

 

Biex dan ix-xogħol ikun iktar ħafif u sostenibbli, l-organizzazzjonijiet rispettivi huma mitluba jibagħtu sa paġna waħda bit-tweġibiet tagħhom għall-mistoqsijiet ta’ statistika, bejn seba’ u tmien paġni għall-analiżi tas-sitwazzjoni, paġna għal kull waħda mit-tliet esperjenzi maqsuma. Jekk ikun hemm bżonn jew wieħed ikun jixtieq, jistgħu jiġu mehmuża testi oħra bħala sapport jew żieda ma’ din il-ġabra qasira ta’ tagħrif.

 

1. Ġbir ta’ statistika

Jekk possibbli, nitolbuk tindika l-għejun tal-istatistika u s-snin. Jista’ jiżdied tagħrif ieħor fil-qosor li jidhirlek li hu rilevanti biex tinftiehem aħjar is-sitwazzjoni tad-diversi pajjiżi.

- L-għadd ta’ abitanti fil-pajjiż/i u r-rata tat-twelid.

- L-għadd u l-perċentwal ta’ żgħażagħ (16-29 sena fil-pajjiż/i.

- L-għadd u l-perċentewal ta’ Kattoliċi fil-pajjiż/i.

- L-e medja (fl-aħħar ħames snin) taż-żwieġ (agħżel bejn irġiel u nisa), tad-dħul fis-seminarju jew tad-dħul fil-ħajja kkonsagrata (agħżel bejn irġiel u nisa).

- Fil-faxxa 16-29 sena, il-perċentwal ta’: studenti, ħaddiema (jekk possibbli tispeċifika l-oqsma), qiegħda, NEET.

 

2. Naqraw is-sitwazzjoni

a) Żgħażagħ, Knisja u soċjetà

Dawn il-mistoqsijiet jirriferu kemm għaż-żgħażagħ li jiffrekwentaw l-ambjenti tal-Knisja, u kemm għal dawk li huma iżjed imbiegħda jew barranin.

1. B’liema mod qed tisimgħu r-realtà taż-żgħażagħ?

2. Liema huma l-isfidi prinċipali u liema l-opportunitajiet l-iżjed sinifikattivi għaż-żgħażagħ ta’ pajjiżkom illum?

3. Liema tipi u postijiet fejn jiltaqgħu ż-żgħażagħ, istituzzjonali u mhumiex, għandhom l-iżjed suċċess fil-qasam ekkleżjali, u għaliex?

4. Liema tipi u postijiet fejn jiltaqgħu ż-żgħażagħ, istituzzjonali u mhumiex, għandhom l-iżjed suċċess barra mill-qasam ekkleżjali, u għaliex?

5. X’qed jitolbu b’mod konkret iż-żgħażagħ ta’ pajjiżkom lill-Knisja llum?

6. F’pajjiżkom liema huma l-ispazji ta’ parteċipazzjoni li għandhom iż-żgħażagħ fil-ħajja tal-komunità ekkleżjali?

7. Kif u fejn qed jirnexxilkom tiltaqgħu maż-żgħażagħ li ma jiffrekwentawx l-ambjenti ekkleżjali tagħkom?

 

b) Il-pastorali vokazzjonali taż-żgħażagħ

8. X’sehem għandhom il-familji u l-komunitajiet fid-dixxerniment vokazzjonali taż-żgħażagħ?

9. X’sehem għandhom fil-formazzjoni għad-dixxerniment vokazzjonali l-iskejjel u l-universitajiet jew istituzzjonijiet oħra ta’ formazzjoni (ċivili jew ekkleżjali)?

10. B’liema mod qed tagħtu kas tal-bidla kulturali minħabba fl-iżvilupp tad-dinja diġitali?

11. B’liema mod il-Jum Dinji taż-Żgħażagħ jew avvenimenti oħra nazzjonali jew internazzjonali jidħlu fil-prattika pastorali ordinarja?

12. Kif fid-Djoċesijiet tagħkom qed jitħejjew esperjenzi u mixjiet ta’ pastorali vokazzjonali maż-żgħażagħ?

 

ċ) L-akkumpanjaturi

13. X’ħinijiet u spazji jiddedikaw ir-ragħajja u l-edukaturi l-oħra għat-tisħib spiritwali personali?

14. X’inizjattivi u mixjiet ta’ formazzjoni qed isiru għall-akkumpanjaturi vokazzjonali?

15. X’tisħib personali qed jiġi propost fis-seminarji?

 

d) Mistoqsijiet speċifiċi għal postijiet ġeografiċi

L-AFRIKA

a. X’viżjonijiet u strutturi ta’ pastorali vokazzjonali maż-żgħażagħ iwieġbu l-aħjar għall-bżonnijiet tal-kontinent tagħkom?

b. Kif tinterpretaw il-“paternità spiritwali” f’kuntesti fejn wieħed jikber mingħajr il-figura paterna? X’formazzjoni toffru?

ċ. Kif jirnexxielkom turu liż-żgħażagħ li għandkom bżonnhom biex tistgħu tibnu futur aħjar għall-Knisja?

 

L-AMERIKA

a. B’liema mod il-komunitajiet tagħkom qed jerfgħu r-responsabbiltà ta’ żgħażagħ li jgħaddu minn sitwazzjonijiet ta’ vjolenza estrema (gwerrilja, gruppi kriminali, ħabs, vizzji tax-xorb, żwiġijiet sfurzati) u jseħbuhom f’mixjiet ta’ ħajja?

b. X’formazzjoni qed toffru biex tgħinu liż-żgħażagħ jimpenjaw ruħhom fil-qasam soċjo-politiku għall-ġid komuni?

ċ. F’kuntesti ta’ sekularizzazzjoni qawwija, liema azzjonijiet pastorali tħossu li huma l-iżjed effikaċi biex tibqa’ għaddejja mixja ta’ fidi wara dik tal-inizjazzjoni Nisranija?

 

L-ASJA U L-OĊEANJA

a. Għaliex u kif għandhom faxxinu fuq iż-żgħażagħ il-proposti reliġjużi aggregattivi li joffrulhom ir-realtajiet barra mill-Knisja?

b. Kif tistgħu xxierku l-valuri tal-kultura lokali mal-proposta Nisranija, billi tagħtu anki valur lill-pjetà popolari?

ċ. Kif qed tużaw il-pastorali tal-lingwaġġi taż-żgħażagħ, fuq kollox il-midja, l-isport u l-mużika?

 

L-EWROPA

- Kif qed tgħinu liż-żgħażagħ iħarsu lejn il-futur b’fiduċja u tama, ibda mill-għana tal-memorja Nisranija tal-Ewropa?

- Spiss iż-żgħażagħ iħossuhom mormija u miċħuda mis-sistema politika, ekonomika u soċjali li fiha jgħixu. Kif qed tisimgħu din il-protesta li tista’ tinbidel f’parteċipazzjoni u kollaborazzjoni?

- Fuq liema livelli għadha taħdem ir-relazzjoni bejn il-ġenerazzjonijiet? U kif nerġgħu nagħtuha l-ħajja hemm fejn m’għadhiex?

 

3. Naqsmu flimkien metodi ta’ prattika

1. Semmu l-metodi prinċipali ta’ prattika pastorali ta’ tisħib u dixxerniment vokazzjonali preżenti fir-realtajiet tagħkom.

2. Agħżlu tliet prattiċi li tħossu li huma l-iżjed interessanti u jixraq li taqsmuhom mal-Knisja universali, u ppreżentawhom skont l-iskema li ġejja (massimu ta’ paġna għal kull esperjenza).

a) Tifsira: Niżżlu l-esperjenza fi ftit sentenzi. Min huma l-protagonisti? Kif issir il-ħidma? Fejn? Eċċ.

b) Analiżi: Ivvalutaw l-esperjenza, anki fi kliem sempliċi, biex tiġbru aħjar l-elementi li jikkwalifikawha: Liema huma l-għanijiet? Liema huma l-premessi teoriċi? Liema huma l-intuwizzjonijiet l-iżjed interessanti? Kif evolvew? Eċċ.

ċ) Valutazzjoni: Xi ntlaħaq u ma ntlaħaqx? Il-punti qawwija u dgħajfa? Liema huma l-konsegwenzi fuq livell soċjali, kulturali, ekkleżjali? Għaliex u fiex l-esperjenza hi sinifikattiva/formattiva? Eċċ.

 

 

miġjub mit-Taljan għall-Malti minn Francesco Pio Attard