|
|
|
IL-PAPA FRANĠISKU
UDJENZA ĠENERALI
Awla Pawlu
VI
L-Erbgħa 11 ta’ Jannar 2017
It-Tama Nisranija
– 6.
Is-Salm
115.
It-tamiet
fiergħa fl-idoli
Għeżież ħuti, l-għodwa
t-tajba!
Fix-xahar l-ieħor ta’ Diċembru u
fl-ewwel parti ta’ Jannar iċċelebrajna ż-żmien tal-Avvent u
mbagħad dak tal-Milied: żmien tas-sena liturġika li fil-poplu
ta’ Alla jerġa’ jqanqal it-tama. Li l-bniedem jittama hu bżonn
primarju: jittama fil-futur, jemmen fil-ħajja, dak li aħna
ngħidu “taħseb pożittivament”.
Imma importanti li din it-tama nqegħduha
f’dak li tassew jista’ jgħinna ngħixu u nagħtu sens
lill-ħajja tagħna. Għalhekk l-Iskrittura twissina kontra t-tamiet fiergħa li tagħtina
d-dinja, u tikxef kemm dawn ma jiswew għal xejn u turina kemm huma bla
sens. U dan tagħmlu b’diversi modi, imma fuq kollox billi tikkundanna
l-frugħa tal-idoli li fihom
il-bniedem il-ħin kollu hu ttentat iqiegħed il-fiduċja
tiegħu u jagħmilhom l-oġġett tat-tama tiegħu.
B’mod partikulari l-profeti u l-għorrief
jisħqu fuq dan, u jmissu punt kruċjali tal-mixja tal-fidi ta’ min
jemmen. Għax il-fidi tfisser li tafda f’Alla – min għandu l-fidi,
jafda f’Alla –, imma jiġi l-mument li fih, meta jsib ruħu
wiċċ ma’ wiċċ mad-diffikultajiet fil-ħajja, il-bniedem
iduq id-dgħufija ta’ dik il-fiduċja u jħoss il-bżonn ta’ diversi
ċertezzi, ta’ sigurtajiet tanġibbli, konkreti. Jien nafda f’Alla,
imma s-sitwazzjoni bħalissa hi naqra kerha u jien għandi bżonn
ta’ ċertezza xi ftit iżjed konkreta. U hemm hu l-periklu! U allura
nħossuna ttentati nfittxu xi jfarraġna anki fi ħwejjeġ li
jgħaddu, li donnhom jidhru qed jimlew il-vojt tas-solitudni u jtaffu
mit-taħbit biex wieħed jemmen. U dawn naħsbu li nistgħu
nsibuhom fiċ-ċertezza li jistgħu jagħtu l-flus,
fil-pattijiet mas-setgħana, fil-mondanità, fl-ideoloġiji foloz. Xi
drabi nfittxuhom f’alla li joqgħod għal dak li nitolbuh aħna u
b’mod maġiku jintervieni biex jibdel ir-realtà u jagħmilha kif
irriduha aħna; mela, idolu li bħala tali ma jista’ jagħmel xejn,
bla saħħa u giddieb. Imma lilna jogħġbuna l-idoli,
jogħġbuna wisq! Darba, fi Buenos Aires, ridt naqsam minn knisja
għal oħra, xi elf metru, u fil-ġnien kien hemm imwejjed
żgħar, imma ħafna, ħafna, fejn kienu bilqiegħda
s-sħaħar. Kien mimli nies, li kienu wkoll f’filliera jistennew. Int
tagħtih idek u hu jibda, imma d-diskors dejjem l-istess: Hemm mara
f’ħajtek, qed nara dell, imma kollox sa jmur tajjeb… U mbagħad,
tħallas. U dan jagħtik ċertezza? Hi ċ-ċertezza –
ippermettuli l-kelma – fi stupidaġni! Tmur għand saħħar jew
saħħara li jaqraw il-karti: dan hu idolu! Dan hu l-idolu, u meta
aħna nintrabtu tant miegħu: inkunu nixtru tamiet foloz. Waqt li f’dik
li it-tama li tingħatalna b’xejn, li wasslitna għand Ġesù
Kristu, li ta ħajtu għalina b’xejn, f’dik xi drabi ma tantx nafdaw.
Salm mimli tama jpinġilna b’mod
suġġestiv ħafna l-falzità ta’ dawn l-idoli li toffri d-dinja
lit-tama tagħna u li l-bnedmin ta’ kull żmien ġew ittentati
jafdaw fiha. Hu s-Salm 115, li jgħid hekk:
“Fidda u deheb huma l-allat tagħhom,
xogħol ta’ jdejn il-bniedem.
Għandhom il-fomm, u ma jitkellmux;
għandhom l-għajnejn, u ma jarawx;
għandhom il-widnejn, u ma jisimgħux;
għandhom l-imnieħer, u ma jxommux;
għandhom l-idejn, u ma jmissux;
għandhom ir-riġlejn, u ma jimxux;
ebda leħen ma joħroġ minn
fommhom.
Bħalhom ikunu dawk li jagħmluhom,
u dawk kollha li jittamaw fihom” (vv. 4-8).
Is-salmista jippreżentalna, b’mod anki xi
ftit ironiku, ir-realtà ta’ dawn l-idoli li ttir għalkollox mar-riħ.
U rridu nifhmu li hawn mhux jitkellem biss fuq raffigurazzjonijiet tal-metall
jew ta’ xi materjal ieħor, imma anki fuq dawk mibnija bil-moħħ
tagħna, meta nafdaw f’realtajiet limitati li nibdluhom f’assoluti, jew
meta nirriduċu lil Alla għall-iskemi tagħna u għall-ideat
tagħna ta’ divinità; alla li jixbahna, ċar, prevedibbli, sewwasew
bħall-idoli li dwarhom jitkellem is-Salm. Il-bniedem, xbieha ta’ Alla,
joħloq alla fuq ix-xbieha tiegħu, u biex tagħqad hi wkoll xbieha
li ħarġitlu ħażin: ma tismax, ma tiħux azzjoni, u fuq
kollox ma tistax titkellem. Imma aħna kuntenti iżjed li mmorru
għand l-idoli milli li mmorru għand il-Mulej. Iżjed kuntenti
bit-tama li ttir mar-riħ li jagħtina dan l-idolu falz, milli bit-tama
kbira u żgura li jagħtina l-Mulej.
Kontra t-tama f’Sid il-ħajja li bil-Kelma
tiegħu ħalaq id-dinja u jmexxi l-eżistenza tagħna, hemm
il-fiduċja fi xbihat muti. L-ideoloġiji li jippretendu li huma
assoluti, l-għana – u dan hu idolu kbir –, il-poter u s-suċċess,
il-vanità, bl-illużjoni tagħhom ta’ eternità u ta’ omnipotenza. Valuri
bħall-ġmiel fiżiku u s-saħħa, meta jsiru idoli li
mħabba fihom nissagrifikaw kollox, huma kollha realtajiet li jħawdu
l-moħħ u l-qalb, u flok iġibu l-ħajja, iwasslu
għall-mewt. Kemm hu ikrah u ta’ wġigħ il-qalb tara dak li darba,
snin ilu, rajt iseħħ fid-Djoċesi ta’ Buenos Aires: mara brava,
il-ġmiel tagħha, kienet qed tiftaħar bi ġmielha, u tikkummenta,
bħallikieku din kienet xi ħaġa naturali: “Eħ, iva, kelli
nagħmel abort għax il-figura tiegħi importanti wisq”. Dawn huma
l-idoli, u jitfgħuk fit-triq il-ħażina u ma jimlewkx
bil-ferħ.
Il-messaġġ tas-Salm hu ċar biżżejjed:
jekk inqiegħdu t-tama tagħna fl-idoli, insiru bħalhom: xbihat
battala b’idejn li ma jmissux, riġlejn li ma jimxux, fommijiet li ma
jistgħux jitkellmu. Ma jibqgħalniex iżjed x’ngħidu, ma
nibqgħux kapaċi ngħinu, nibdlu l-affarijiet, ma nibqgħux
kapaċi nitbissmu, ningħataw, inħobbu. U anki aħna, nies
tal-Knisja, nistgħu nirriskjaw dan meta naqgħu
għall-“mondanità”. Jeħtieġ nibqgħu fid-dinja imma
nħarsu ruħna mill-illużjonijiet tad-dinja, li huma dawn l-idoli
li semmejt.
Kif ikompli jgħid is-Salm, irridu nafdaw u
nittamaw f’Alla, u Alla jagħtina l-barka. Hekk jgħid is-Salm:
“Iżrael ittama fil-Mulej […]
Dar
Aron ittamaw fil-Mulej […]
Dawk li jibżgħu
mill-Mulej ittamaw fil-Mulej […]
Il-Mulej jiftakar fina u jberikna” (vv. 9,10,11,12).
Il-Mulej dejjem jiftakar fina. Anki fil-mumenti
koroh hu jiftakar fina. U din hi t-tama tagħna. U t-tama ma tqarraqx bina.
Qatt. Qatt. L-idoli dejjem iqarrqu bina: huma fantasiji, mhumiex realtà.
Din hi r-realtà mill-isbaħ tat-tama: jekk
nittamaw fil-Mulej insiru bħalu, il-barka tiegħu tibdilna f’uliedu,
li għandhom sehem fil-ħajja tiegħu. It-tama f’Alla
ddaħħalna, biex ngħidu hekk, fl-ispazju tat-tifkira tiegħu,
tal-memorja tiegħu li tberikna u ssalvana. U hekk tista’ tnixxi l-Hallelujah,
it-tifħir lil Alla ħaj u veru, li twieled għalina minn Marija,
miet fuq is-salib u qam fil-glorja. U f’dan Alla aħna nittamaw, u dan Alla
– li mhuwiex idolu – ma jqarraq qatt bina.
miġjub
mit-Taljan għall-Malti minn Francesco Pio Attard