Il-Papa
Franġisku
lis-Saċerdoti
"Jum wieħed aħna għedna “iva”
li twieldet u kibret fi ħdan
komunità nisranija grazzi għal
dawk il-qaddisin «tal-bieb ta’
ħdejna." |
ITTRA TAL-PAPA FRANĠISKU
LIS-SAĊERDOTI
FL-OKKAŻJONI TAL-160
ANNIVERSARJU MILL-MEWT TA’
SAN ĠWANN MARIJA VIANNEY, L-KURAT
T’ARS
Lil ħuti presbiteri.
Għeżież ħuti,
Niftakru il-160 anniversarju
mill-mewt tal-qaddis Kurat t’Ars,
propost minn Piju XI bħala l-patrun
tal-kappillani tad-dinja[1].
Fil-festa tiegħu nixtieq
niktbilkom din l-ittra, mhux
biss lill-kappillani imma lilkom
ilkoll, aħwa presbiteri, li
mingħajr storbju “titilqu kollox”
sabiex timpenjaw ruħkom
fil-ħajja ta’ kuljum
tal-komunitajiet tagħkom. Lilkom
li, bħall-Kurat t’Ars, taħdmu
"fit-trunċiera", iġġorru fuq spallejkom il-piż
tal-jum u s-sħana (ara Mt 20,
12) u, esposti għal
sitwazzjonijiet bla għadd,
“tagħmlu wiċċkom” ta’ kuljum
mingħajr ma tieħdu wisq
importanza, sabiex il-Poplu
t’Alla jkun ikkurat u
akkumpanjat. Indur lejn kull
wieħed minnkom li, f’ħafna
okkażjonijiet, b’mod inosservat
u b’sagrifiċċju, fl-għeja,
fil-mard jew fin-niket, taqdu l-missjoni
bħala servizz lejn Alla u lejn
il-poplu tiegħu u, minkejja d-diffikultajiet
kollha tal-mixja, tiktbu l-isbaħ
paġni tal-ħajja saċerdotali.
Xi żmien ilu qsamt mal-isqfijiet
Taljani l-inkwiet li, f’numru
mhux żgħir ta’ reġjuni,
il-qassisin tagħna iħossuhom
ridikolizzati u “ħatja” minħabba
atti kriminali li m’għamlux huma,
u kont qed ngħidilhom li dawn
għandhom bżonn li jsibu fl-isqof
tagħhom il-figura ta’ ħuhom
il-kbir u tal-missier li
tinkoraġġihom f’dawn
iż-żminijiet diffiċli,
tistimulhom u żżommhom matul
il-mixja[2].
Bħala ħukom il-kbir u missier
anke jien nixtieq inkun viċin,
l-ewwel nett biex
nirringrazzjakom f’isem il-Poplu
qaddis t’Alla għal dak kollu li
jirċievi mingħandkom u, min-naħa
tiegħi, ninkoraġġikom sabiex
iġġeddu dawk il-kelmiet li l-Mulej
lissen b’tant ħlewwa fil-jum
tal-ordinazzjoni tagħna u li
jikkostitwixxu l-għajn tal-ferħ
tagħna: «Ma nsejħilkomx aktar
qaddejja ... sejjaħtilkom ħbieb»
(Ġw 15,15)[3].
UĠIGĦ
«Jien ħarist u rajt it-tbatija
tal-poplu tiegħi» (Eż 3,7).
F’dan l-aħħar żmien stajna
nisimgħu aktar ċar l-għajta, ta’
spiss silenzjuża u mġiegħla
għas-silenzju, ta’ ħutna, vittmi
ta’ abbuż ta’ poter, ta’
kuxxjenza u sesswali min-naħa ta’
ministri ordnati. Bla dubju,
huwa żmien ta’ uġigħ fil-ħajja
tal-vittmi li sofrew forom
diversi ta’ abbuż; anke
għall-familji tagħhom u
għall-Poplu kollu t’Alla.
Kif tafu ninsabu impenjati
bis-saħħa sabiex nattwaw riformi
meħtieġa biex nagħtu imbuttatura,
mill-qiegħ, għal kultura bbażata
fuq il-kura pastorali b’tali mod
li l-kultura tal-abbuż ma
jirnexxiliex issib spazju biex
tiżviluppa u, wisq anqas, biex
tinfirex. Mhijiex biċċa xogħol
faċli u, fl-immedjat, titlob l-impenn
ta’ kulħadd. Jekk fil-passat l-ommissjoni
setgħet tinbidel f’xi forma ta’
risposta, illum irridu li l-konverżjoni,
t-trasparenza, is-sinċerità u s-solidarjetà
mal-vittmi jsiru l-mod ta’ kif
aħna nagħmlu l-istorja u sabiex
jgħinuna nkunu aktar attenti
quddiem it-tbatijiet kollha
umani[4].
Dan l-uġigħ mhuwiex xejn anqas
indifferenti għall-presbiteri.
Dan stajt ninnutah fid-diversi
żjarat pastorali kemm fid-djoċesi
tiegħi kif ukoll f’oħrajn, fejn
kelli l-opportunità li jkolli
laqgħat u taħdidiet personali
mas-saċerdoti. Ħafna minnhom
urewni l-għadab tagħhom għal dak
illi ġara, u anke speċi ta’
impotenza, għaliex apparti «l-għeja
tal-impenn tagħhom għexu
il-ħsara pprovokata mis-suspett
u l-inċertezza li f’xi wħud jew
f’ħafna setgħu daħħlu id-dubju,
il-biża u n-nuqqas ta’
fiduċja[5]. Huma ħafna l-ittri
ta’ saċerdoti li jaqsmu dan
is-sentiment. Min-naħa l-oħra,
huwa ta’ konsolazzjoni li ssib
rgħajja li, meta jaraw u jagħrfu
t-tbatijiet tal-vittmi u
tal-Poplu t’Alla, jieħdu azzjoni,
u jfittxu kliem u toroq ta’
tama.
Mingħajr ma ninnegaw jew ma
nirrikonoxxux il-ħsara li
kkawżaw xi wħud minn ħutna, ikun
inġust jekk ma nagħrfux tant
saċerdoti li, b’mod kostanti u
integru, joffru dak kollu li
huma u li għandhom għall-ġid
tal-oħrajn (ara 2 Kor 12,15) u
jwasslu ‘l quddiem paternità
spiritwali li taf tibki ma’ dawk
li jibku; huma bla għadd is-saċerdoti
li jagħmlu mill-ħajja tagħhom
opra ta’ ħniena f’reġjuni u
sitwazzjonijiet li ta’ spiss ma
jilqgħukx, jinsabu l-bogħod jew
abbandunati anke b’riskju għal
ħajjithom stess. Nagħraf u
nirringrazzjakom għall-eżempju
kuraġġuż u kostanti tagħkom li,
fil-mumenti ta’ turbolenza,
mistħija u tbatija, jurina kif
intom tibqgħu tingħataw bil-ferħ
għall-Vanġelu[6].
Ninsab konvint li, fil-qies li
aħna nkunu fidili lejn ir-rieda
t’Alla, iż-żminijiet ta’
purifikazzjoni ekkleżjali li
qegħdin ngħixu ser jagħmluna
aktar kuntenti u sempliċi u,
fil-futur mhux wisq imbiegħed,
ser jagħtu ħafna frott. «Ma
naqtgħux qalbna! Il-Mulej
qiegħed jippurfika lill-Għarusa
tiegħu u qiegħed jikkonvertina
kollha lejh. Qiegħed iwassalna
nesperimentaw il-prova sabiex
nifhmu li mingħajru aħna trab.
Qiegħed isalvana mill-ipokrezija,
mill-ispiritwalità tal-apparenzi.
Huwa qiegħed jonfoħ l-Ispirtu
tiegħu sabiex jagħti mill-ġdid
is-sbuħija lill-Għarusa tiegħu,
maqbuda fil-fatt f’att adulteru.
Jgħinna jekk illum naqbdu
kapitlu 16 ta’ Isaija. Din hija
l-istorja tal-Knisja. Din hija
l-istorja tiegħi, jista’ jgħid
kull wieħed minna. U fl-aħħar,
iżda permezz tal-mistħija
tiegħek, int ser tkompli tkun
ragħaj. L-indiema umli tagħna,
li tibqa’ fis-skiet bejn id-dmugħ
quddiem il-mostrosità tad-dnub u
l-kobor bla qies tal-maħfra ta’
Alla, din, din l-indiema umli
hija l-bidu tal-qdusija tagħna»[7].
GRATITUDNI
«Ma nixba' qatt niżżi ħajr
minħabba fikom» (Efes 1,16).
Il-vokazzjoni, aktar milli
għażla tagħna, hija risposta
għal sejħa gratwita tal-Mulej.
Huwa sabiħ li mmorru lura
f’kontinwità mal-kitbiet
evanġeliċi li juruna lil Ġesù
jitlob, jagħżel u jsejjaħ «sabiex
jibqgħu miegħu u biex jibgħathom
jippritkaw » (Mk 3,14).
Nixiteq infakkar hawn għalliem
kbir tal-ħajja saċerdotali mill-pajjiż
fejn twelidt jien, patri Lucio
Gera, li, meta kien jitkellem
ma’ grupp ta’ saċerdoti fi żmien
ta’ ħafna diffikultajiet fl-Amerka
Latina, kien jgħidilhom:
“dejjem, iżda wisq aktar fid-diffikultajiet,
irridu mmorru lura għal dawk
il-mumenti ta’ dawl li fihom
esperimentajna is-sejħa
tal-Mulej sabiex nikkonsagraw
ħajjitna kollha għas-servizz
tiegħu”. Dan hu dak li nħobb
insejjaħ “il-memorja
dewteronomika tal-vokazzjoni” li
tagħtina ċ-ċans immorru lura
“għal dak il-punt jiddi li fih
il-Grazzja t’Alla missitni
fil-bidu tal-mixja. U minn dik
ix-xrara li nista’ nixgħel in-nar
għal-lum, għal kull ġurnata, u
nwassal is-sħana u d-dawl lil
ħuti. Minn dik ix-xrara jixgħel
ferħ umli, ferħ li ma joffendix
it-tbatija u d-disperazzjoni,
ferħ tajjeb u ġentili»[8].
Jum wieħed aħna għedna “iva” li
twieldet u kibret fi ħdan
komunità nisranija grazzi għal
dawk il-qaddisin «tal-bieb ta’
ħdejna»[9] li wrewna b’fidi
sempliċi kemm kien jiswa’ li
nagħtu kollox għall-Mulej u
għas-Saltna tiegħu. “Iva” li l-implikazzjonijiet
tagħha kellhom u għad ikollhom
traxxendenza li wieħed lanqas
biss jissuspetta, u li ħafna
drabi m’aħniex ser inkunu kapaċi
nimmaġinaw il-ġid kollu li
kienet u għadha kapaċi toħloq.
Kemm hu sabiħ meta saċerdot
anzjan ikun imdawwar u jmorru
jżuruh dawk iż-żgħar – issa
adulti – li fil-bidu kien
għammed u, bi gratitudni, jiġu
jippreżentawlu l-familja tagħhom!
Hemmhekk skoprejna li aħna ġejna
midluka sabiex nidilku, u d-dilka
t’Alla ma tiddeludi qatt u
twassalni ngħid mal-Appostlu:
«Ma nixba' qatt niżżi ħajr
minħabba fikom» (Ef 1,16) u
għall-ġid kollu li għamiltu.
Fil-mumenti ta’ diffikultà, ta’
fraġilità, kif ukoll f’dawk ta’
dgħufija fejn jitilgħu fil-wiċċ
il-limitazzjonijiet tagħna, meta
l-agħar mit-tentazzjonijiet
kollha tkun dik li tibqa
titħassar lilek innifsek[10] li
twasslek għal wiċċ miksur, għal
ġudizzju ħażin u għal qsim ta’
qalb, f’dawk il-mumenti huwa
importanti – anzi nasal ngħid
kruċjali – mhux biss li ma
nitilfux il-memorja sħiħa ta’
gratitudni għall-mogħdija
tal-Mulej fil-ħajja tagħna,
il-memorja tal-ħarsa kollha
ħniena tiegħu li stedinna sabiex
nirriksjaw ħajjitna għalih u
għall-Poplu tiegħu, imma li
jkollna wkoll il-kuraġġ li
npoġġuha fil-prattika u flimkien
mas-salmista jirnexxielna niktbu
l-kant ta’ tifħir proprju tagħna
għax «għal dejjem hi l-ħniena
tiegħu» (ara S 135).
Il-gratitudni hija dejjem “arma
qawwija”. Huwa biss jekk aħna
nkunu kapaċi nikkontemplaw u
nirringrazzjaw għall-ġesti
kollha ta’ mħabba, ġenerożità,
solidarjetà u fiduċja, kif ukoll
ta’ maħfra, paċenzja,
sopportazzjoni u kompassjoni li
rċevejna aħna, li nkunu nistgħu
inħallu li l-Ispirtu jagħtina
b’rigal dik l-arja friska li
kapaċi ġġedded (u mhux traqqaq)
il-ħajja u l-missjoni tagħna.
Ejjew inħallu li, bħal Pietru
fl-għodwa tas-“sajda mirakoluża”,
l-għarfien tal-ġid kollu li
rċeveja jerġa jqajjem fina l-kapaċità
li nistagħġbu u nirringrazzjaw,
sabiex iwassalna ngħidu: «Mulej,
tbiegħed minni, għaliex jiena
raġel midneb!» (Lq 5,8) u, għal
darb’oħra, nisimgħu minn fomm
il-Mulej is-sejħa tiegħu: «Tibżax;
minn issa ‘l quddiem tkun
sajjied tal-bnedmin" (Lq 5,10);
għax «għal dejjem hi l-ħniena
tiegħu».
Ħuti, grazzi għall-fedeltà
tagħkom fl-impenji li dħaltu
għalihom. F’soċjetà u f’kultura
li bidlet “dak li jgħaddi”
f’valur, tabilħaqq ifisser ħafna
li hemm persuni li jirriskjaw u
jfittxu li jieħdu fuqhom impenji
li jitolbu minnhom il-ħajja
sħiħa. Fil-qofol qegħdin ngħidu
li aħna nibqgħu nemmnu f’Alla li
qatt ma kiser il-patt tiegħu,
anke meta aħna ksirnih għadd ta’
drabi li ma jingħaddux. Dan
iwassalna sabiex niċċelebraw
il-fedeltà ta’ Alla li ma
jieqafx jafdana, jemmen fina u
jistrieħ fuqna minkejja l-limitazzjonijiet
u d-dnubiet tagħna, u jistedinna
sabiex aħna nagħmlu l-istess.
Konxji li aħna nġorru teżor
f’ġarar tal-fuħħar (ara 2 Kor
4,7), nafu li l-qawwa tal-Mulej
tidher fl-aqwa tagħha fejn hemm
id-dgħufija (ara 2 Kor 12,9), ma
jieqafx isostnina u jsejħilna,
waqt li jagħtina għal mitt darba
aktar (ara Mk 10, 29-30) għax «għal
dejjem hi l-ħniena tiegħu».
Grazzi għall-ferħ li bih
għaraftu tagħtu ħajjitkom b’don,
u b’hekk urejtu qalb li matul
is-snin iġġieldet u tqabdet
sabiex ma ssirx magħluqa u qarsa
iżda biex, minflok, kuljum
tikber aktar permezz tal-imħabba
t’Alla u tal-poplu tiegħu; qalb
li, bħall-inbid it-tajjeb,
iż-żmien ma wasslux biex jiqras,
iżda tah kwalità dejjem itjeb;
għax «għal dejjem hi l-ħniena
tiegħu».
Grazzi għal kemm tippruvaw
issaħħu r-rabtiet ta’ fraternità
u ta’ ħbiberija fil-presbiterju
u mal-isqof tagħkom, filwaqt li
ssostnu lil xulxin, tieħdu ħsieb
lil dak li hu marid, tfittxu lil
min inqata’ għalih waħdu,
tinkoraġġixxu u titgħallmu mill-għaqal
tal-anzjan, taqsmu l-ġid, tafu
tidħku u tibku flimkien...: kemm
huma meħtieġa dawn l-ispazji! U
saħansitra meta bqajtu kostanti
u perseveranti meta kellkom
titgħabbew b’xi missjoni iebsa
jew timbuttaw wieħed minn ħutkom
biex jerfa’ r-responsabbiltajiet
tiegħu; għax «għal dejjem hi l-ħniena
tiegħu».
Grazzi tax-xhieda ta’
perseveranza u ta’ “reżistenza”
(hypomoné) fl-impenn pastorali,
li ħafna drabi, imbuttati mill-parresia
tar-ragħaj[11], twassalna sabiex
nitqabdu mal-Mulej fit-talb,
bħal Mosè fl-interċessjoni
kuraġġuża u anke riskjuża
għall-poplu (ara Num 14,13-19;
Eż 32,30-32; Dewt 9,18-21); għax
«għal dejjem hi l-ħniena tiegħu».
Grazzi għaliex ta’ kuljum
tiċċelebraw l-Ewkaristija u
tirgħu bil-ħniena fis-sagrament
tar-rikonċiljazzjoni, mingħajr
strettezza lanqas laxkezza, meta
titgħabbew bin-nies u
takkumpanjawhom fil-mixja
tal-konverżjoni lejn il-ħajja
ġdida li l-Mulej jagħti lilna
lkoll. Nafu li peremezz tat-tarġiet
tal-ħniena nistgħu ninżlu sal-punt
l-aktar baxx tal-kundizzjoni
umana – fraġilità u dnub inklużi
– u nitilgħu sal-punt l-aktar
għoli tal-perfezzjoni
divina:«Kunu ħanina bħalma ħanin
hu Missierkom»[12]. U b’hekk
inkunu «kapaċi nsaħħnu l-qlub
tal-bnedmin, li nimxu magħhom
fil-lejl tagħhom, li nagħrfu
niddjalogaw u anke li ninżlu
fil-lejl tagħhom, fid-dlam
tagħhom mingħajr ma nintilfu»[13];
għax «għal dejjem hi l-ħniena
tiegħu».
Grazzi talli tidilku u tħabbru
lil kulħadd, b’żelu, il-Vanġelu
ta’ Ġesu Kristu “f’waqtu u barra
minn waqtu” (ara 2 Tim 4,2),
filwaqt li tħarsu fil-fond
tal-qalb tal-komunità tagħkom «sabiex
tfittxu hemm fejn ix-xewqa għal
Alla hija ħajja u taqbad, u hemm
fejn dan id-djalogu, li kien
wieħed ta’ mħabba, safa fgat jew
ma setax jagħti frott»[14]; għax
«għal dejjem hi l-ħniena tiegħu».
Grazzi għal dawk id-drabi meta,
għax ħallejtu li tkun mċaqalqa
minn ġewwa, ilqajtu lil dawk li
waqgħu, dewwejtu l-feriti
tagħhom, offrejtulhom sħana
għall-qalbhom, urejtuhom
sensittività u kompassjoni bħas-Samaritan
tal-parabbola (ara Lq 10,
25-37). Xejn ma hu daqshekk
urġenti daqs dawn l-affarijiet:
li tkun qrib, viċinanza, li tkun
viċin il-laħam ta’ ħuk li qed
ibati. Kemm jagħmel ġid l-eżempju
ta’ saċerdot li jersaq u mhux
jitbiegħed mill-feriti ta’ ħutu![15].
Rifless tal-qalb ta’ ragħaj li
tgħallem it-tjubija spiritwali
li jħossu mwaħħad mal-poplu
tiegħu[16]; li ma jinsiex li
huwa stess ħareġ minnu u li jekk
jaqdih biss ikun jista’ jsib u
jispjega l-identità tiegħu
bl-aktar mod pur u sħiħ, li
tagħtih iċ-ċans biex jiżviluppa
stil ta’ ħajja sobrija u
sempliċi, mingħajr ma jaċċetta
privileġġi li m’għandhomx it-togħma
tal-Vanġelu: għax «għal dejjem
hi l-ħniena tiegħu».
Niżżuħajr ukoll għall-qdusija
tal-Poplu fidil t’Alla li aħna
mistiedna nirgħu u permezz ta’
liema l-Mulej jirgħa u jieħu
ħsieb tagħna wkoll, permezz
tad-don li nkunu nistgħu
nikkontemplaw dan il-poplu «fil-ġenituri
li jrabbu lil uliedhom b’tant
imħabba, fl-irġiel u n-nisa li
jaħdmu biex jaqilgħu x’jieklu,
fil-morda, fir-reliġjużi nisa
anzjani li jibqgħu jitbissmu.
F’din il-perseveranza li jibqgħu
mexjin ‘il quddiem jum wara jum
nara l-qdusija tal-Knisja
militanti»[17]. Irroddu ħajr
għal kull wieħed u waħda minnhom
u nħallu li x-xhieda tagħhom
tkun għalina ta’ salvataġġ u
kuraġġ; għax «għal dejjem hi l-ħniena
tiegħu».
KURAĠĠ
«Ix-xewqa tiegħi hi li tħossukom
qalbkom qawwija» (ara Kol 2,2).
It-tieni xewqa kbira tiegħi,
filwaqt li nagħmel eku tal-kliem
ta’ San Pawl, hija li
nakkumpanjakom sabiex inġeddu l-kuraġġ
saċedotali tagħna, frott fuq
kollox tal-azzjoni tal-Ispirtu
s-Santu fil-ħajja tagħna.
Quddiem esperjenzi ta’ tbatija,
kollha kemm aħna għandna bżonn
ta’ konsolazzjoni u
inkoraġġiment. Il-missjoni li
ġejna msejħin għaliha ma
timplikax li aħma mmuni
mit-tbatija, mill-uġigħ u
saħansitra
mill-inkomprensjoni[18];
għall-kuntrarju, titlob minna li
naffrontawhom u neħduhom fuqna
sabiex inħallu li l-Mulej
jittrasformhom u jibdilna aktar
fiH. «Finalment, in-nuqqas ta’
għarfien sinċier
tal-limitazzjonijiet tagħna li
jiġi li mit-taqbid u mit-talb,
huwa dak li jwaqqaf milli l-grazzja
tkun tista’ taħdem bl-aħjar mod
fina, għaliex ma jħallilhiex
spazju biex tqanqal dak it-tajjeb
possibli li jintegra ruħu
f’mixja sinċiera u reali li
twassal biex wieħed jikber»[19].
“Test” tajjeb sabiex inkunu nafu
fejn tinsab il-qalb ta’ ragħaj
tagħna huwa li nistaqsu lilna
nfusna kif qegħdin naffaċċjaw l-uġigħ.
Ħafna drabi jista’ jiġri li
nġibu ruħna bħal-Levita jew is-saċerdot
tal-parabbola li jdawru wiċċhom
in-naħa l-oħra u jinjoraw
lir-raġel li jinsab mixħut
fl-art (ara Lq 10, 31-32).
Oħrajn jersqu b’mod ħażin, u
jsibu refuġju billi
jintelletwalizzaw f’postijijiet
komuni: “il-ħajja hi hekk”,
“m’hemmx x’tagħmel”, u b’hekk
jagħtu lok għal fataliżmu u
għall-qtigħ ta’ qalb; jew
inkella jersqu b’ħarsa ta’
preferenzi selettivi u b’hekk
joħolqu biss iżolament u
esklużjoni. «Bħall-profeta Ġona,
dejjem inġorru moħbija ġewwa
fina t-tentazzjoni li naħarbu
f’post sigur li jista’ jkollu
bosta ismijiet: individwaliżmu,
spiritwaliżmu, għeluq f’dinjiet
żgħar... [20], liema postijiet
huma l-bogħod milli jċaqalquna
minn ġewwa u minflok jispiċċaw
ibegħduna mill-pjagi veri, minn
dawk tal-oħrajn u, għalhekk,
mill-pjagi ta’ Ġesù[21].
Fuq l-istess nota, nixtieq
nagħmel emfasi fuq atteġġament
sottili u perikoluż ieħor li,
kif kien iħobb jgħid Bernanos,
huwa «l-aktar droga prezzjuża
tax-xitan»[22] u l-aktar wieħed
li jagħmel ħsara lilna li rridu
naqdu lill-Mulej għaliex jiżra
il-qtigħ ta’ qalb, inħossuna
orfni u jwassal
għad-disperazzjoni[23]. Delużi
mir-realtà, mill-Knisja jew
minna nfusna, nistgħu ngħixu t-tentazzjoni
li niggranfaw ma’ dwejjaq ħelu,
li l-padres tal-Orjent kienu
jsejħulu accidia. Il-Kardinal
Tomáš Špidlík kien jgħid: «Jekk
jirbaħna d-dwejjaq għal kif inhi
l-ħajja, miħabba l-kumpanija
tal-oħrajn, għall-fatt li
ninsabu waħedna, allura dejjem
hemm xi nuqqas ta’ fidi
fil-Provvidenza t’Alla u fl-opri
tiegħu. Id-dwejjaq jipparaliżża
l-kuraġġ biex inkomplu fix-xogħol,
fit-talb, jagħmilna antipatki
għal min jgħix madwarna. Il-kittieba
monastiċi, li jiddedikaw
deskrizzjoni twila għal dan
il-vizzju, isejħulu l-agħar
għadu tal-ħajja spiritwali»[24].
Kollha kemm aħna nafu b’dak id-dwejjaq
li jwassal għall-vizzju u li
gradwalment imexxik
għan-naturalizazzjoni tal-ħażen
u tal-inġustizzja b’dak it-tlissin
dgħajjef minn taħt l-ilsien
“dejjem hekk sar”. Dan hu
dwejjaq li jagħmel sterili kull
tentattiv ta’ trasformazzjoni u
konverżjoni, u minflok ixerred
riżentiment u ostilità. «Din
mhijiex għażla ta’ ħajja
dinjituża u mimlija, din mhijiex
ix-xewqa t’Alla għalina, din
mhijiex il-ħajja fl-Ispirtu li
tnixxi mill-qalb ta’ Kristu
mqajjem mill-mewt» u li għaliha
aħna ġejna msejħa[25]. Ħuti,
meta dak id-dwejjaq ħelu jhedded
li jieħu pussess mill-ħajja
tagħna jew mill-komunità tagħna,
mingħajr ma nibżgħu jew
ninkwetaw, iżda
b’determinazzjoni, nitolbu u
nistaqsu lill-Ispirtu biex
jitlob sabiex «jiġi sabiex
iqajjimna mill-ġdid!, ħalli
jagħti skoss tajjeb
lill-passività tagħna, u
jeħlisna mit-telqa! Ejjew
nisfidaw il-mod ta’ kif dejjem
nagħmlu l-affarijiet, niftħu
sewwa għajnejna u widnejna, u
fuq kollox qalbna, sabiex
inħallu li dak li jiġri madwarna
u l-għajta tal-Kelma ħajja u
effikaċi tal-Mulej imqajjem
mill-mewt, iċaqilquna»[26].
Ippermettuli nerġa nirrepetiha,
kollha kemm aħna għandna bżonn
tal-konsolazzjoni u l-qawwa ta’
Alla u tal-aħwa fi żminijiet
diffiċli. Għalina lkoll iservu
dawk il-kelmiet mill-qalb ta’
San Pawl lill-komunitajiet
tiegħu: «Għalhekk nitlobkom:
tħallux it-tbatijiet li jien
għaddej minnhom minħabba fikom
jaqtgħulkom qalbkom» (Efes
3,13); «Ix-xewqa tiegħi hi li
tħossukom qalbkom qawwija» (ara
Kol 2,2), sabiex b’hekk inkunu
nistgħu inwettqu l-missjoni li
l-Mulej jagħtina ta’ kuljum: li
nitrażmettu « ferħ kbir, ferħ li
se jkun għall-poplu kollu » (Lq
2,10). Iżda, appuntu, mhux bħala
teorija jew għarfien
intelletwali jew morali ta’ dak
li suppost ikun, imma bħala
bnedmin li mgħaddsa fit-tbatija
ġew trasformati u trasfigurati
mill-Mulej, u bħal Ġob jaslu
jistqarru: «Fuqek jien
b'widnejja smajt; imma issa
b'għajnejja rajtek» (42,5).
Mingħajr din l-esperjenza
fundamentali, l-isforzi kollha
tagħna ser iwassluna fit-triq
tal-frustrazzjoni u d-diżillużjoni.
Matul il-ħajja tagħna, stajna
nikkontemplaw kif «ma’ Ġesù
Kristu dejjem jitwieled u jerġa
jitwieled mill-ġdid il-ferħ»[27].
Anke jekk hemm diversi tapep
f’din l-esperjenza, nafu li lil
hinn mill-fraġilità tagħna u
mid-dnubiet tagħna, Alla «jippermettilna
li nerfgħu rasna biex nibdew
mill-ġdid, b’tenerezza li ma
tiddeludina qatt u li dejjem
tista’ troddilna lura l-ferħ»[28].
Dak il-ferħ ma jitwelidx mill-isforzi
volontarji jew intelletwali
tagħna iżda mill-fiduċja filli
nkunu nafu li l-kliem ta’ Ġesù
lil Pietru jibqgħu attwali:
fil-mument li fih tkun “mgħoddi
mill-għarbiel”, tinsiex li Jiena
stess «tlabt għalik, biex
il-fidi tiegħek ma tiġix nieqsa»
(Lq 22,32). Il-Mulej huwa l-ewwel
li jitlob u jiġġieled għalik u
għalija. U jistedinna sabiex
nidħlu kompletament fit-talba
tiegħu. Jista’ jkun hemm ukoll
mumenti fejn ikollna ngħoddsu
«fit-talba tal-Ġetsemani, l-aktar
talba umana u drammatika ta’
Ġesù (...). Hemm supplika,
dwejjaq, dieqa, kważi
diżorjentament (Mk 14, 33)»[29].
Aħna nafu li mhuwiex faċli
toqgħod quddiem il-Mulej u
tħalli l-ħarsa tiegħu tifli l-ħajja
tagħna, tfejjaq lill-qalbna
feruta u taħslilna saqajna mill-affarijiet
kollha tad-dinja li jeħlu
magħhom matul it-triq u li
jwaqqfuna milli nimxu. Huwa fit-talb
li aħna nesperimentaw
il-prekarjetà imbierka tagħna li
tfakkarna li aħna dixxipli
fil-bżonn tal-għajnuna tal-Mulej,
u teħlisna mit-tendenza
prometeika «ta’ dawk li
definittivament jafdaw biss fuq
il-qawwa tagħhom u jħossuhom
superjuri fuq l-oħrajn għaliex
isegwu ċerti normi preċiżi»[30].
Ħuti, Ġesù aktar minn kullħadd
jaf l-isforzi u r-riżultati, kif
ukoll il-fallimenti u n-nuqqas
ta’ suċċess. Huwa l-ewwel wieħed
li jgħidilna: «Ejjew għandi,
intom ilkoll li tinsabu mħabbtin
u mtaqqlin, u jiena nserraħkom.
Ħudu fuqkom il-madmad tiegħi u
tgħallmu minni, għaliex jiena ta'
qalb ħelwa u umli, u intom
issibu l-mistrieħ għal ruħkom»
(Mt 11, 28-29).
F’talba bħal din nafu li ma
ninsabu qatt waħedna. It-talba
tar-ragħaj hija talba li tħaddan
fiha kemm lill-Ispirtu «li
jgħajjat: Abbà, Missier!» (Gal
4, 6), kif ukoll lill-poplu li
ġie fdat lilu. Il-missjoni u l-identità
tagħna jieħdu dawl minn din
ir-rabta doppja.
It-talba tar-ragħaj titrejjaq u
titwettaq fil-qalb tal-Poplu
t’Alla. Fiha ġġorr il-marki
tal-pjagi u tal-ferħ tal-poplu
tiegħu li fis-silenzju
jippreżenta quddiem il-Mulej
sabiex jiġu midluka bid-don
tal-Ispirtu s-Santu. Hija t-tama
tar-ragħaj li jafda u jissielet
sabiex il-Mulej ikun jista’
jfejjaq il-fraġilità tagħna, dik
personali u dik tal-komunitajiet
tagħna. Iżda ejjew ma nitilfux
minn quddiem għajnejna il-fatt
li huwa proprju fit-talba
tal-Poplu t’Alla li l-qalb tar-ragħaj
titlaħħam u ssib il-post tagħha.
Dan iwassalna sabiex inkunu
ħielsa milli nfittxu jew irridu
risposti faċli, ta’ malajr jew
prefabbrikati, filwaqt li nħallu
lill-Mulej li jkun Hu (u mhux
ir-rirċetti u l-prioritajiet
tagħna) li jurina mogħdija ta’
tama. Ma nitilfux minn quddiem
għajnejna il-fatt li,
fil-mumenti l-aktar diffiċli
tal-komunità tal-bidu, kif
naqraw fil-ktieb tal-Atti
tal-Appostli, it-talb sar l-akbar
protagonist.
Ħuti, ejjew nagħrfu l-fraġilità
tagħna, iva; iżda ejjew inħallu
lil Ġesu jittrasformaha u
jimbuttana ‘l quddiem lejn
il-missjoni. Ejjew ma nitilfux
il-ferħ li nħossuna “nagħaġ”, li
nafu li Hu l-Mulej u r-Ragħaj
tagħna.
Sabiex inżommu qalbna mimlija
bil-kuraġġ huwa neċessarju li ma
nittraskurawx dawn iż-żewġ
rabtiet li jsawru l-identità
tagħna: l-ewwel, ma’ Ġesù.
Kuldarba li ninħallu minn Ġesù
jew nittraskuraw ir-relazzjoni
tagħna miegħu, ftit ftit l-impenn
tagħna jinxef u l-fanali tagħna
jispiċċaw mingħajr iż-żejt li
kapaċi jdawwal il-ħajja (ara Mt
25,1-13): «Ibqgħu fija, u jiena
nibqa' fikom. Kif il-fergħa ma
tistax tagħmel frott minnha
nfisha jekk ma tibqax fid-dielja,
hekk anqas intom jekk ma
tibqgħux fija… għax mingħajri ma
tistgħu tagħmlu xejn» (Ġw
15,4-5). F’dan is-sens, nixtieq
inħeġġiġkom sabiex ma
tittraskurawx l-akkumpanjament
spiritwali, li tfittxu li
jkollkom ħukom ma min tistgħu
titkellmu, tikkonfrontaw,
tiddiskutu u tiddixxernu
b’fiduċja sħiħa u trasparenza
il-mixja tagħkom; ħukom għaqli
li miegħu tistgħu tagħmlu l-esperjenza
ta’ dixxipli. Fittxuh, sibuh u
gawdu l-ferħ f’li tħallu lil min
jieħu ħsiebkom, jakkumpanjakom u
jagħtikom parir. Din hija
għajnuna insostitwibbli sabiex
tkun tista’ tgħix il-ministeru
fir-rieda tal-Missier (ara Lhud
10,9) u tħalli l-qalbek tħabbat
«bl-istess sentimenti ta’ Kristu
Ġesù» (Fil 2,5). Kemm jagħmlulna
tajjeb il-kliem ta’ Koħèlet: «Tnejn
min-nies aħjar minn wieħed waħdu
… Jekk jaqa' wieħed, l-ieħor
jista' jqajjmu, imma miskin hu
min hu waħdu, għax m'għandux min
iqajjmu»(4,9-10).
It-tieni rabta li ssawwarna:
kabbru u sostnu ir-relazzjoni
mal-poplu tagħkom. Tiżolawx
ruħkom mill-poplu tagħkom u
mill-presbiterji jew mill-komunitajiet
tagħkom. Wisq anqas m’għandkom
tissakkru fi gruppi magħluqa u
elitisti. Dan, fl-aħħarnet,
joħnoq u jivvelena l-ispirtu.
Ministru kuraġġuż huwa ministru
li dejjem ħiereġ; u li “tkun
dejjem ħiereġ” iwassalna sabiex
nimxu «xi drabi quddiem, xi
drabi fin-nofs u xi drabi fuq
wara: quddiem, sabiex immexxu l-komunità;
fin-nofs sabiex nagħmlulha l-qalb
u nsostnuha; fuq wara, biex
inżommuha magħquda ħalli ħadd ma
jibqa wisq, wisq lura, biex
inżommuha magħquda u għal raġuni
oħra: għaliex il-poplu “ixomm”!
Ixomm biex jiskopri mogħdijiet
ġodda għall-mixja, għandu is-“sensus
fidei” [ara Lumen Gentium, 12].
X’hemm isbaħ minn dan?»[31].
Ġesù nnifsu huwa l-mudell ta’
din l-għażla evanġelizzatriċi li
ddaħħalna fil-qalb tal-poplu.
Kemm jagħmlilna ġid li narawh
viċin ta’ kulħadd! L-għotja ta’
Ġesù fuq is-salib ma hi xejn
ħlief il-qofol ta’ dan l-istil
ta’ evanġelizzazzjoni li mmarka
l-eżistenza tiegħu kollha kemm
hi.
Ħuti, it-tbatija ta’ tant vittmi,
it-tbatija tal-Poplu t’Alla,
bħat-tbatija tagħna wkoll, ma
tistax tinħela. Huwa Ġesù nnifsu
li jġorr dan il-piż kollu fuq
is-salib u jistedinna nġeddu l-missjoni
tagħna sabiex inkunu aktar qrib
ta’ dawk li qed ibatu, sabiex
inkunu, mingħajr mistħija, qrib
tal-miżerji umani u, għaliex le,
ngħixuhom bħala l-miżerji tagħna
sabiex nagħmluhom
ewkaristija[32]. Iż-żmien tagħna,
mmarkat minn feriti qodma u
ġodda, jitlob minna li nkunu
bennejja ta’ relazzjoni u
komunjoni, miftuħa, b’fiduċja u
fi stennija tan-novità li s-Saltna
t’Alla trid tqajjem illum.
Saltna ta’ midinbin maħfura,
mistiedna li jixhdu l-kompassjoni
dejjem ħajja u attiva tal-Mulej;
«għax għal dejjem hi l-ħniena
tiegħu».
TIFĦIR
«Ruħi tfaħħar il-kobor tal-Mulej»
(Lq 1,46).
Huwa mpossibli li wieħed
jitkellem fuq gratitudni u
nkoraġġiment mingħajr ma
jikkontempla lil Marija. Hi,
mara b’qalbha minfuda (ara Lq 2,
35) tgħallimna t-tifħir li
kapaċi jiftaħ il-ħarsa lejn
il-futur u jagħti lura t-tama
lill-preżent. Ħajjitha kollha
kienet miġbura fil-kant tagħha
ta’ tifħir (ara Lq 1, 46-55), li
anke aħna mistiedna nkantaw
bħala wegħda tal-milja li għad
nilħqu.
Kuldarba li mmur f’Santwarju
Marjan, inħobb “inġib il-ħin
billi nħares lejn u nħalli li l-Omm
tħares lejja, filwaqt li nitlob
il-fiduċja tat-tifel, tal-fqir u
tas-sempliċi li jaf li hemm
tinsab ommu u li fil-ġuf tagħha
jista’ jitlob post fejn joqgħod.
U jiena u nħares lejha, bħall-Indian
Juan Diego nisma’ mill-ġdid: «X’għandek,
iben tiegħi, l-iżgħar fost
kollha? X’inhu jnikket il-qalb
tiegħek? Forsi miniex qiegħda
hawn jien, jien li għandi l-unur
li nkun ommok?»[33].
Li tħares lejn Marija jerġa
jwasslek «biex temmen fil-qawwa
rivoluzzjonarja tat-tenerezza u
l-imħabba. Fiha naraw li l-umiltà
u l-ħlewwa mhumiex virtujiet
tad-dgħajfa iżda tal-qawwija, li
m’għandhomx bżonn jittrattaw
lill-oħrajn ħażin biex iħossuhom
importanti»[34].
Jekk xi darba il-ħarsa tiegħek
tibda tibbies, jew tħoss li l-qawwa
seduċenti tal-apatija jew li
titħassar lilek innifsek trid
trabbi l-għeruq u tieħu pussess
ta’ qalbek; jekk il-pjaċir li
nħossuna parti ħajja u integra
tal-Poplu t’Alla tibda ttina
fastidju u nħossuna mbuttati
sabiex nieħdu atteġġament
elitist... tibża xejn milli
tikkontempla lil Marija u intona
il-kant tagħha ta’ tifħir.
Jekk xi darba nħossuna ttentati
biex niżolaw ruħna u ningħalqu
fina nfusna u fil-proġetti
tagħna sabiex nipproteġu lilna
nfusna mit-triqat kollha trab
tal-istorja, jew jekk it-tgergir,
il-protesti, il-kritika jew l-ironija
jieħdu pussess tal-mod kif
inġibu ruħna li ma jħallulna l-ebda
xewqa li nikkumbattu, li
nistennew u li nħobbu... ejjew
inħarsu lejn Marija sabiex hi
tippurifikalna għajnejna minn
kull “tibna” li tista’ twaqqafna
milli nkunu attenti u mqajjmin
sabiex nikkontemplaw u
niċċelebraw lil Kristu li jgħix
f’nofs il-Poplu tiegħu. U jekk
naraw li mhux jirnexxielna nimxu
dritt, li qed inbatu biex
inżommu l-proposti ta’
konverżjoni tagħna, induru lejHa
kif kien jitkarrab, kważi
b’kompliċità, dak il-kappillan
kbir, u wkoll poeta, tad-djoċesi
tiegħi fejn kont qabel: «Illejla,
Sinjura, il-wegħda tiegħi hi
sinċiera. Iżda, għal dak li
jista’ jinqala’, tinsiex tħalli
ċ-ċavetta barra»[35]. Marija «hija
l-ħabiba dejjem attenta sabiex
ma jonqosx l-inbid fil-ħajja
tagħna. Hija hi dik li għandha
qalba minfuda mis-sejf, li
tifhem it-tbatijiet kollha.
Bħala omm ta’ kulħadd, hi sinjal
ta’ tama għall-popli li jsofru
t-tbatijiet tal-ħlas sakemm
tinbet il-ġustizzja... Bħala omm
vera, timxi magħna, tissieħeb
fil-kumbattiment magħna, u
xxerred bla waqfien il-qrubija
tal-imħabba ta’ Alla»[36].
Ħuti, għal darb’oħra, «ma nixba'
qatt niżżi ħajr minħabba fikom»
(Efes 1,16) għall-impenn u l-missjoni
tagħkom fiċ-ċertezza li «Alla
jneħħi l-ġebliet l-aktar iebsa,
li magħhom jiġġarfu t-tamiet u
l-aspettativi: il-mewt, id-dnub,
il-biżà, l-affarijiet tad-dinja.
L-istorja umana ma tieqafx
quddiem ġebla ta’ qabar, għaliex
illum tiskopri “il-ġebla ħajja”
(ara1 Pt 2,4): Ġesù mqajjem
mill-mewt. Aħna bħala Knisja
mwaqqfin fuqu, u anke meta
naqtgħu qalbna, meta nkunu
ttentati li niġġudikaw kollox
fid-dawl tal-fallimenti tagħna,
Huwa jiġi sabiex jagħmel kollox
ġdid»[37].
Ejjew inħallu li l-gratitudni
tkun dik li tqajjem it-tifħir u
li tagħmlilna kuraġġ għal
darb’oħra għall-missjoni tagħna
li nidilku lil ħutna fit-tama.
Jalla nkunu rġiel li jagħtu
xhieda bil-ħajja tagħhom
tal-kompassjoni u l-ħniena li
Ġesù biss jista’ jagħtina.
Il-Mulej Ġesù jberikkom u l-Verġni
Mqaddsa tħariskom. U, jekk
jogħġobkom, nitlobkom biex ma
tinsewx titolbu għalija.
Ħukhom,
Franġisku
Ruma, San Giovanni Laterano, 4
t’Awwissu 2019.
Tifkira liturġika ta’ San Ġwann
Marija Vianney, il-Kurat t’Ars.
________________________________________
[1] Cfr Lett. ap. Anno Iubilari
(23 aprile 1929): AAS 21 (1929),
312-313.
[2] Discorso alla Conferenza
Episcopale Italiana (20 maggio
2019). La paternità spirituale
che spinge il Vescovo a non
lasciare orfani i suoi
presbiteri si può riscontrare
non solo nella capacità di avere
le porte aperte per tutti i suoi
preti, ma nell’andare a cercarli
per prendersi cura di loro e
accompagnarli.
[3] Cfr SAN GIOVANNI XXIII, Lett.
enc. Sacerdotii nostri primordia
nel I centenario del piissimo
transito del santo Curato d’Ars
(1 agosto 1959): AAS 51 (1959),
548.
[4] Cfr Lettera al Popolo di Dio
(20 agosto 2018).
[5] Incontro con i Sacerdoti,
Religiosi e Religiose,
Consacrati e Seminaristi,
Santiago del Cile (16 gennaio
2018).
[6] Cfr Lettera al Popolo di Dio
che è in cammino in Cile (31
maggio 2018).
[7] Incontro con il Clero di
Roma (7 marzo 2019).
[8] Omelia Veglia Pasquale nella
Notte Santa (19 aprile 2014).
[9] Esort. ap. Gaudete et
exsultate, 7.
[10] Cfr JORGE MARIO BERGOGLIO,
Lettere della tribolazione,
Milano, 2019, p. 18.
[11] Cfr Discorso ai Parroci di
Roma (6 marzo 2014).
[12] Ritiro spirituale ai
Sacerdoti, Prima Meditazione (2
giugno 2016).
[13] ANTONIO SPADARO, Intervista
a Papa Francesco: “La Civiltà
Cattolica” 3918 (19 settembre
2013), p. 462.
[14] Esort. ap. Evangelii
gaudium, 137.
[15] Cfr Discorso ai Parroci di
Roma (6 marzo 2014).
[16] Cfr Esort. ap. Evangelii
gaudium, 268.
[17] Esort. ap. Gaudete et
exsultate, 7.
[18] Cfr Lett. ap. Misericordia
et misera, 13.
[19] Esort. ap. Gaudete et
exsultate, 50.
[20] Ibid., 134.
[21] Cfr JORGE MARIO BERGOGLIO,
Reflexiones en esperanza, Città
del Vaticano, 2013, p. 14.
[22] Journal d’un curé de
campagne, Paris, 1974, p. 135;
cfr Esort. ap. Evangelii gaudium,
83.
[23] Cfr BARSANUFIO, Epistolario,
in: VITO CUTRO – MICHAŁ TADEUSZ
SZWEMIN, Bisogno di Paternità,
Varsavia, 2018, p. 124.
[24] L’arte di purificare il
cuore, Roma, 1999, p. 47.
[25] Esort. ap. Evangelii
gaudium, 2.
[26] Esort. ap. Gaudete et
exsultate, 137.
[27] Esort. ap. Evangelii
gaudium, 1.
[28] Ibid., 3.
[29] JORGE MARIO BERGOGLIO,
Reflexiones en esperanza, Città
del Vaticano, 2013, p. 26.
[30] Esort. ap. Evangelii
gaudium, 94.
[31] Incontro con il Clero,
Persone di Vita Consacrata e
Membri di Consigli Pastorali,
Assisi (4 ottobre 2013).
[32] Cfr Esort. ap. Evangelii
gaudium, 268-270.
[33] Cfr Nican Mopohua, 107,
118, 119.
[34] Esort. ap. Evangelii
gaudium, 288.
[35] Cfr AMELIO LUIS CALORI,
Aula Fúlgida, Buenos Aires,
1946.
[36] Esort. ap. Evangelii
gaudium, 286.
[37] Omelia Veglia Pasquale
nella Notte Santa (20 aprile
2019).
Miġjub
mit-Taljan għall-Mlati minn John
Muscat
|