IL-PAPA FRANĠISKU
UDJENZA ĠENERALI
Pjazza San Pietru
L-Erbgħa 18 ta’ Marzu 2015
Għeżież ħuti, l-għodwa
t-tajba!
Wara li kkummentajna fuq id-diversi figuri
tal-ħajja tal-familja – l-omm, il-missier, l-ulied, l-aħwa, in-nanniet
–, nixtieq nagħlaq dan l-ewwel grupp ta’ katekeżi fuq il-famlija
billi nitkellem fuq it-tfal. Se
nagħmel dan f’żewġ mumenti: il-lum se nitkellem dwar id-don kbir
li t-tfal huma għall-umanità – veru,
huma don kbir għall-umanità,
imma huma wkoll imwarrbin bil-kbir għax lanqas iħalluhom jitwieldu –
u hawn se nieqaf fuq xi feriti li sfortunatament jagħmlu l-ħsara
lit-tfulija. Jiġuni
f’moħħi dawk it-tfal kollha li ltqajt magħhom tul
l-aħħar vjaġġ tiegħi fl-Asja: mimlijin ħajja,
ħeġġa, u, min-naħa l-oħra, nara li fid-dinja
ħafna minnhom qed jgħixu f’kundizzjonijiet xejn xierqa… Fil-fatt, minn kif huma ttrattati t-tfal
tista’ tiġġudika s-soċjetà, u mhux biss moralment, imma anki
soċjoloġikament, jekk hix soċjetà libera jew soċjetà lsira
ta’ l-interessi internazzjonali.
L-ewwel nett it-tfal ifakkruna li lkoll kemm
aħna, fl-ewwel snin ta’ ħajjitna, konna għal kollox dipendenti
fuq l-għożża u t-tjieba ta’ l-oħrajn. U l-Iben ta’ Alla ma ħarabx minn din
it-triq. Hu l-misteru li nikkontemplaw
kull sena fil-Milied. Il-Presepju hu
l-ikona li twasslilna din ir-realtà fil-mod l-iżjed sempliċi u
dirett. Imma hi ħaġa
kurjuża: Alla m’għandux problema li jinftiehem mit-tfal, u t-tfal
m’għandhomx problemi biex jifhmu lil Alla.
M’hux b’kumbinazzjoni li fil-Vanġelu hemm xi kelmiet sbieħ
ħafna u qawwija ta’ Ġesù fuq iċ-“ċkejknin”. Dan it-terminu “ċkejknin” jindika
l-persuni kollha li jiddipendu mill-għajnuna ta’ l-oħrajn, u b’mod
partikulari t-tfal. Ngħidu
aħna, Ġesù jgħid: “Infaħħrek, Missier,
Sid is-sema u l-art, għax
inti dawn il-ħwejjeġ ħbejthom
lil min għandu l-għerf u d-dehen u wrejthom liċ-ċkejknin” (Mt
11:25). U mill-ġdid: “Araw li ma tonqsux mill-istima lejn xi wieħed minn dawn iż-żgħar; għax,
ngħidilkom, l-anġli
tagħhom fis-smewwiet dejjem jaraw wiċċ
Missieri li hu fis-smewwiet” (Mt 18:10).
Mela t-tfal huma fihom infushom għana
għall-umanità u anki għall-Knisja, għax il-ħin kollu
jfakkruna f’dik il-kundizzjoni meħtieġa biex nistgħu nidħlu
fis-Saltna ta’ Alla: dik li ma naħsubx li nistgħu nagħmlu kollox
waħidna, imma li għandna bżonn l-għajnuna, l-imħabba,
il-maħfra. U lkoll
neħtieġu l-għajnuna, l-imħabba u l-maħfra!
It-tfal ifakkruna f’ħaġa oħra
sabiħa; ifakkruna li aħna dejjem nibqgħu wlied: anki jekk
wieħed isir adult, jew anzjan, anki jekk isir ġenitur, jekk jikseb
post ta’ responsabbiltà, taħt dan kollu tibqa’ l-identità ta’ iben. Ilkoll aħna wlied. U dan iwassalna dejjem għall-fatt li
l-ħajja ma tajnihiex aħna lilna nfusna, imma rċivejnieha. Id-don kbir tal-ħajja hu l-ewwel rigal
li rċivejna. Kultant nirriskjaw li
ngħixu u ninsewh dan, qisna konna aħna sid il-ħajja tagħna,
meta fil-fatt aħna radikalment dipendenti.
Fir-realtà, dan hu motiv ta’ ferħ kbir, li nħossu li f’kull
żmien ta’ ħajjitna, f’kull sitwazzjoni, f’kull qagħda
soċjali, aħna wlied u nibqgħu wlied. Dan hu l-messaġġ prinċipali li
jgħaddulna t-tfal, bl-istess preżenza tagħhom: bil-preżenza
tagħhom waħidha jfakkruna li lkoll kemm aħna u kull wieħed
u waħda minna aħna wlied.
Imma hemm ħafna doni, ħafna għana
li t-tfal iwasslu lill-umanità. Infakkar
biss xi wħud.
Iwasslulna l-mod ta’ kif huma jħarsu lejn
ir-realtà, b’ħarsa fiduċjuża u safja. It-tfal għandhom fiduċja spontanja
fil-missier u fl-omm; għandhom fiduċja spontanja f’Alla, f’Ġesù,
fil-Madonna. Fl-istess ħin,
il-ħarsa ġewwiena tagħhom hi safja, għadha m’hix imtappna
mill-ħażen, mill-wiċċ b’ieħor,
mill-“inkrustazzjonijiet” tal-ħajja li jwebbsu l-qalb. Nafu li anki t-tfal għandhom id-dnub
oriġinali, għandhom l-egoiżmi tagħhom, imma fihom hemm
ċertu safa, sempliċità interjuri.
Għax it-tfal m’humiex diplomatiċi: jgħidu dak li
jħossu, jgħidu dak li jaraw, direttament. U ħafna drabi jpoġġu
f’diffikultà lill-ġenituri, għax jgħiduh quddiem persuni
oħra: “Dan ma jogħġobnix għax ikrah”. Imma t-tfal jgħidu dak li jaraw,
m’humiex persuni ta’ wiċċ b’ieħor, għadhom ma
tgħallmux dik ix-xjenza tal-wiċċ b’ieħor li b’xorti
ħażina aħna l-adulti tgħallimna.
Barra min hekk, it-tfal – fis-sempliċità
ġewwiena tagħhom – għandhom il-ħila li jirċievu u
jagħtu l-ħlewwa.
Il-ħlewwa tfisser li jkollok qalb “tal-laħam” u mhux
“tal-ġebel”, kif tgħid il-Bibbja (ara Eżek 36:26). Il-ħlewwa hi wkoll poeżija: tfisser
li “tħoss” l-affarijiet u l-ġrajjiet, u mhux tittrattahom bħala
sempliċi oġġetti, biex tużahom biss, għax iservuk…
It-tfal għandhom il-ħila li jitbissmu
u jibku. Xi wħud, meta naqbadhom
biex ngħannaqhom, jitbissmuli; oħrajn jarawni liebes l-abjad u
jaħsbuni t-tabib ġej biex itaqqabhom bis-siringa, u jibdew jibku…
imma spontanjament! It-tfal huma hekk:
jitbissmu u jibku, żewġ affarijiet li fina l-kbar spiss “weħlu”,
m’għadx għandna l-ħila…
Kemm drabi t-tbissima tagħna ssir tbissima tal-kartun,
ħaġa bla ħajja, tbissima li m’hix vivaċi, anki tbissima
artifiċjali, ta’ buffu. It-tfal jitbissmu
spontanjament u jibku spontanjament.
Dejjem jiddipendi mill-qalb, u spiss qalbna tibblokka u titlef din
il-ħila li titbissem, li tibki. U
għalhekk it-tfal jistgħu jgħallmuna mill-ġdid nitbissmu u
nibku. Imma, aħna stess,
għandna nistaqsu lilna nfusna: Jien nitbissem spontanjament, b’mod frisk,
bi mħabba, jew it-tbissima tiegħi hi artifiċjali? Għadni naf nibki, jew tlift il-ħila
li nibki? Żewġ mistoqsijiet
umani ħafna li jgħallmuna t-tfal.
Għal dawn ir-raġunijiet kollha,
Ġesù jistieden lid-dixxipli tiegħu “isiru bħat-tfal”, għax
“ta’ min hu bħalhom hi s-Saltna ta’ Alla” (ara Mt 18:3; Mk 10:14).
Ħuti għeżież, it-tfal
iġibu l-ħajja, l-allegrija, it-tama, anki l-inkwiet. Imma l-ħajja hekk hi. Żgur iġibu wkoll tħassib u xi
drabi ħafna problemi; imma aħjar soċjetà b’dan it-tħassib u
dawn il-problemi, milli soċjetà mdejqa u mudlama għax
spiċċat bla tfal! U meta naraw
kif ir-rata tat-twelid ta’ soċjetà waslet kważi għall-wieħed
fil-mija, nistgħu ngħidu li din is-soċjetà hi mdejqa, mudlama
għax spiċċat bla tfal.
miġjub
mit-Taljan għall-Malti minn Francesco Pio Attard