IL-PAPA
FRANĠISKU
UDJENZA
ĠENERALI
Pjazza
San Pietru
L-Erbgħa
12 ta’ Settembru
2018
Katekeżi
fuq il-Kmandamenti: 8. Jum il-mistrieħ, profezija ta’ ħelsien
Għeżież
ħuti, l-għodwa t-tajba!
Fil-katekeżi
tal-lum se nerġgħu nitkellmu fuq it-tielet kmandament, dak dwar jum il-mistrieħ. Id-Dekalogu,
ippromulgat fil-ktieb tal-Eżodu, jiġi mtenni fil-ktieb
tad-Dewteronomju b’mod kważi identiku, bl-eċċezzjoni ta’ din
it-Tielet Kelma, fejn tidher differenza prezzjuża: waqt li fl-Eżodu
l-motiv tal-mistrieħ hu l-barka
tal-ħolqien, fid-Dewteronomju dan ifakkar tmiem il-jasar. F’dan il-jum l-ilsir irid jistrieħ
bħas-sid, biex jiċċelebra t-tifkira tal-Għid
tal-ħelsien.
Fil-fatt,
l-ilsiera, b’defenizzjoni ma jistgħux jistrieħu. Imma jeżistu
ħafna tipi ta’ jasar, kemm esterjuri u kemm interjuri. Hemm dak li
jorbotna minn barra bħall-oppressjonijiet, il-ħajjiet maħbuta
mill-vjolenza u minn kull xorta oħra ta’ inġustizzja. Jeżistu
mbagħad il-ħabsijiet interjuri, li huma, ngħidu aħna,
il-blokki psikoloġiċi, il-kumplessi, il-limiti tal-karattru u
oħrajn. Jista’ jeżisti mistrieħ f’dawn il-kundizzjonijiet?
Bniedem ikkalzrat u maħqur xorta jista’ jibqa’ jħossu ħieles? U
persuna mġarrba minn diffikultajiet interjuri tista’ tkun ħielsa?
Fil-verità, hemm
persuni li, anki fil-ħabs, jgħixu libertà kbira fil-qalb
tagħhom. Ejja naħsbu, ngħidu aħna, f’San Massimiljanu
Kolbe, jew fil-Kardinal
Van Thuan,
li rnexxielhom jibdlu moħqrijiet mill-aktar
mudlama fi mkejjen ta’ dawl. L-istess kif hemm persuni mmarkati minn
dgħufijiet kbar interjuri li, imma, jafu x’inhu l-mistrieħ li trodd
il-ħniena u jafu jgħadduh lil oħrajn. Il-ħniena ta’ Ala
teħlisna. U meta int tiltaqa’ mal-ħniena ta’ Alla, ikollok libertà
interjuri kbira u tkun kapaċi wkoll tgħaddiha lill-oħrajn.
Għalhekk hu tant importanti li ninfetħu għall-ħniena ta’
Alla biex ma nsirux ilsiera tagħna nfusna.
Mela x’inhi
l-libertà vera? Forsi tikkonsisti fil-libertà tal-għażla? Bla dubju
din hi parti mil-libertà, u nħabirku biex tiġi żgurata lil kull
bniedem (ara Konċilju Ekumeniku Vatikan II, Kostituzzjoni pastorali Gaudium et spes, 73). Imma nafu tajjeb
li mhux biżżejjed li tkun tista’ tagħmel dak li trid biex tkun
tassew ħieles, jew ferħan. Il-vera libertà hi ħafna iżjed
minn hekk.
Fil-fatt, hemm
jasar li kapaċi jikkalzrana iktar minn ħabs, iżjed minn
kriżi ta’ paniku, iżjed minn impożizzjoni ta’ kull tip: hu l-jasar tal-jien tagħna.[1]
Dawk li l-jum kollu jħarsu fil-mera biex jaraw il-jien tagħhom. U
l-jien tagħna jkollu statura ogħla mill-ġisem tagħna. Dawn
huma lsiera tal-jien. Il-jien jista’ jsir tirann li jittortura lill-bniedem
kull fejn ikun u joħloqlu l-ikbar oppressjoni, dik li tissejjaħ “dnub”, li mhux xi ksur banali ta’
kodiċi, imma falliment tal-eżistenza u l-qagħda ta’ min hu lsir
(ara Ġw 8:34).[2] Id-dnub,
fl-aħħar mill-aħħar, hu l-egoiżmu tagħna. “Jien
irrid nagħmel din il-ħaġa u ma jimpurtanix jekk hemmx limitu,
jekk hemmx kmandament, lanqas jimpurtani jekk hemmx imħabba”.
Ngħidu
aħna, meta moħħna f’dan il-jien inkunu naħsbu
fil-passjonijiet umani: iż-żaqqieq, il-ħali, ir-rgħib,
l-inkurlat, l-għajjur, l-għażżien, is-supperv – u l-bqija –
huma lsiera tal-vizzji tagħhom, li huma tiranni fuqhom u jitturmentawhom.
M’hemmx waqfien għal min jaħseb f’żaqqu biss, għax il-gula
hi l-ipokrezija tal-istonku, li hu mimli imma jġagħalna nemmnu li hu
vojt. L-istonku ipokrita jagħmilna żaqqieqa. Aħna lsiera ta’
stonku ipokrita. M’hemmx waqfien għal min iħobb żaqqu u
għall-ħali li jridu jgħixu skont il-pjaċir; it-tensjoni
tal-pussess tal-ġid lir-rgħib teqirdu, għax dejjem irekken
il-flus, u jagħmel il-ħsara lill-oħrajn; in-nar tal-korla u
s-susa tal-għira jgħarru r-relazzjonijiet. Il-kittieba jgħidu li
l-għira, lill-ġisem u r-ruħ iġġibhom sofra, bħal
meta wieħed ikollu l-epatite: jisfar. L-għajjurin għandhom
qalbhom safra, għax qatt ma jista’ jkollhom il-freskezza
tas-saħħa tar-ruħ. L-għira teqred. L-għażż u
t-telqa li jippruvaw jiskansaw ruħhom minn kull taħbit iġibuna
ma nafux ngħixu; l-egoċentriżmu – dak il-jien li fuqu kellimtkom
– supperv iħaffer foss bejnu u bejn l-oħrajn.
Għeżież
ħuti, allura min hu l-veru lsir? Min hu dak li ma jafx b’mistrieħ?
Min mhux kapaċi jħobb! U dawn il-vizzji kollha, dawn id-dnubiet, dan
l-egoiżmu jbegħedna mill-imħabba u ma jħalliniex
inħobbu. Insiru lsiera tagħna nfusna u ma nafux inħobbu,
għax l-imħabba hi dejjem miftuħa għall-oħrajn.
It-tielet
kmandament, li fil-mistrieħ jistedinna niċċelebraw
il-ħelsien, għalina l-Insara hu profezija tal-Mulej Ġesù, li
jfarrak il-jasar tad-dnub ta’ ġo fina biex lill-bniedem jagħtih
il-ħila jħobb. L-imħabba vera hi l-ħelsien veru:
tiddistakkana mill-pussess tal-ġid, terġa’ tibni r-relazzjonijiet ta’
bejnietna, taf tilqa’ u tagħti valur lill-proxxmu, tibdel f’don hieni kull
taħbit, u troddilna l-ħila tal-komunjoni. L-imħabba
teħlisna mqar jekk inkunu fil-ħabs, imqar jekk dgħajfin u
limitati.
Din hi l-libertà
li nirċievu mingħand il-Feddej tagħna, Sidna Ġesù Kristu.
miġjub mit-Taljan għall-Malti minn
Francesco Pio Attard