ĠUBLEW
STRAORDINARJU TAL-ĦNIENA
IL-PAPA
FRANĠISKU
UDJENZA ĠUBILARI
Pjazza
San Pietru
Is-Sibt
9 ta’ April 2016
Ħniena
u Karità
Għeżież
ħuti, l-għodwa t-tajba!
Il-Vanġelu li
għadna kemm smajna jgħinna niskopru aspett essenzjali
tal-ħniena: l-elemożina, il-karità.
Tista’ tidher ħaġa faċli li tagħmel il-karità, imma rridu
noqogħdu attenti li ma nbattlux lil dan il-ġest mill-kontenut kbir li
għandu. Fil-fatt, it-terminu “elemożina” ġej mill-Grieg u
jfisser sewwa sew “ħniena”. L-elemożina, mela, għandha
ġġorr magħha l-għana kollu tal-ħniena. U kif
il-ħniena għandha elf triq, elf mod, hekk l-elemożina nesprimuha
b’ħafna modi, biex intaffu mit-tbatija ta’ min ikun fil-bżonn.
Id-dmir li
wieħed jagħmel l-elemożina hu qadim daqs il-Bibbja.
Is-sagrifiċċju u l-karità kienu żewġ dmirijiet li persuna
reliġjuża kellha twettaq. Insibu paġni importanti fit-Testment
il-Qadim, fejn Alla jesiġi attenzjoni partikulari għall-foqra: dawk
li m’għandhom xejn tagħhom, il-barranin, l-iltiema u r-romol. U fil-Bibbja
dan hu ritornell kontinwu: min hu fil-bżonn, l-armla, il-barrani,
il-frustier, l-iltim… ritornell. Għax Alla jrid li l-poplu tiegħu
jħares lejn dawn ħutna; anzi, ngħid li huma propju fil-qalba
tal-messaġġ: ifaħħar lil Alla bis-sagrifiċċju u
jfaħħar lil Alla bil-karità.
Flimkien ma’
l-obbligu li wieħed jiftakar fihom, tingħata wkoll indikazzjoni
preċiża: “Int għandek tagħtih, u la ssewwidx qalbek meta
tagħtih” (Dewt 15:10). Dan ifisser li l-karità titlob, qabel xejn,
atteġġjament ta’ ferħ minn ġewwa. Meta toffri l-ħniena
dan ma jistax ikun piż jew dwejjaq li rridu neħilsu minnu kemm jista’
jkun malajr. U kemm nies tiġġustifika ruħha biex ma tagħtix
l-elemożina billi tgħid: “Imma kif inhi din? Dak li se nagħtih
il-flus, forsi jmur jixtrihom inbid biex jisker”. Imma jekk hu jisker, dan
għax m’għandux triq oħra! U int, x’tagħmel fil-moħbi,
li ħadd ma jarah? U forsi inti l-imħallef ta’ dak il-fqajjar li qed
jitolbok munita għal tazza nbid? Nieħu gost niftakar fl-episodju
tax-xwejjaħ Tobija li, wara li rċieva somma kbira ta’ flus,
sejjaħ lil ibnu u għallmu b’dawn il-kelmiet: “Mill-ġid li
jkollok agħmel il-karità. […] Iddawwarx ħarstek mill-ebda fqir, biex ma
titwarrabx minnek il-ħarsa ta’ Alla” (Tob 4:7-8). Hu kliem tassew
għaref li jgħinna nifhmu l-valur ta’ l-elemożina.
Kif smajna,
Ġesù ħallielna tagħlim essenzjali dwar dan. Qabel xejn, jitlobna
biex ma nagħmlux karità biex il-bnedmin ifaħħruna jew jammirawna
minħabba fil-ġenerożità tagħna: agħmel mod li idek
tal-lemin ma tkunx taf x’inhi tagħmel tax-xellug (ara Mt 6:3). Mhux id-dehra
li tgħodd, imma l-ħila li nieqfu biex inħarsu f’wiċċ
il-persuna li qed titlobna l-għajnuna. Kull wieħed u waħda minna
jista’ jistaqsi: “Jien kapaċi nieqaf u nħares f’wiċċ u f’għajnejn
il-persuna li qed titlobni ngħinha? Għandi ħila?”. Mela
m’għandniex nidentifikaw l-elemożina mas-sempliċi munita li
noffru bl-għaġla, bla ma nħarsu lejn il-persuna u bla ma nieqfu
nkellmuha biex nifhmu x’teħtieġ tassew. Fl-istess ħin,
jeħtieġ nagħżlu bejn il-foqra u dawk li hu mistier
tagħhom jittallbu l-karità, u li m’humiex jagħmlu ġid lill-veri
foqra. Insomma, l-elemożina hi ġest ta’ mħabba li nagħmlu
ma’ dawk li magħhom niltaqgħu; hi ġest ta’ attenzjoni
sinċiera lejn min joqrob lejna u jitlobna ngħinuh, magħmul
fil-moħbi fejn Alla waħdu jara u jifhem il-valur ta’ dak
l-għemil.
Imma li
nagħmlu l-karità għalina għandu jkun ukoll
sagrifiċċju. Niftakar waħda omm: kellha tliet ulied, ta’ sitt
snin, ħamsa u tlieta, bejn wieħed u ieħor. U dejjem kienet
tgħallem lil uliedha li kellhom jagħmlu karità ma’ min jitlobhom.
Kienu mal-mejda ta’ l-ikel: kull wieħed kellu quddiemu biċċa
laħam tajba, kif ngħidu f’pajjiżi, “impanata” [bil-biċċiet
tal-ħobż fuqha].
Jisimgħu tisbita fuq il-bieb. Il-kbir mar jiftaħ u ġie lura:
“Ma, hemm fqir ġie jittallab xi ħaġa ta’ l-ikel”. “X’ħa
nagħmlu?”, tistaqsi l-omm. “Nagħtuh”, iwieġbu kollha,
“nagħtuh!”. “Tajjeb: abqad nofs il-laħam tiegħek, int aqbad
in-nofs l-ieħor, int in-nofs l-ieħor, u nagħmlulu żewġ
panini”. “Hekk le, ma, le!”. “Le? Int agħtih minn tiegħek, minn dak
li jiswielek”. Hekk ifisser tinvolvi ruħek fil-ħajja tal-fqir. Jien
niċċaħħad minn xi ħaġa tiegħi biex
nagħtiha lilek. U lill-ġenituri ngħidilhom: edukaw lil uliedkom
biex hekk jagħtuha l-karità, biex ikunu ġenerużi b’dak li
għandhom huma.
Mela ejjew
nagħmlu tagħna l-kelmiet ta’ l-Appostlu Pawlu: “F’kollox urejtkom
li b’xogħol iebes bħal dan tagħna
għandna nieħdu ħsieb ngħinu lil min hu fil-bżonn, waqt li niftakru fi kliem il-Mulej Ġesù li qal:
‘Min jagħti hu aktar hieni minn
min jieħu!’”
(Atti 20:35; ara 2 Kor 9:7). Grazzi!
miġjuba mit-Taljan għall-Malti minn
Francesco Pio Attard