Għeżież ħuti,
Niżżi ħajr ‘l Alla li llum ninsab hawn f’din l-art taċ-Chiapas. Sabiħ li ninsab fuq din l-art, sabiħ li ninsab f’dal-post, sabiħ li ninsab hawnhekk, post li bis-saħħa tagħkom għandu togħma ta’ familja, ta’ dar. Irrodd ħajr lil kull wiċċ u għall-preżenza tagħkom, niżżi ħajr ‘l Alla għas-sensazzjoni li qed inħossu l-preżenza tiegħu fil-familji tagħkom. U grazzi lilkom ukoll, familji u ħbieb, li tajtuna t-testimonjanza tagħkom, li ftaħtulna l-bibien ta’ djarkom, il-bibien ta’ ħajjitkom; tajtuna ċ-ċans li noqgħodu bilqegħda magħkom fuq “il-mejda” tagħkom fejn intom taqsmu l-ħobż li jgħejjixkom u l-għaraq, quddiem id-diffikultajiet li tiltaqgħu magħhom kuljum. Il-ħobż tal-ferħ, tat-tama, tal-ħolm u tal-għaraq quddiem il-morr, id-delużjonijiet u l-waqgħat. Grazzi talli tajtuna ċ-ċans nidħlu fil-familji tagħkom, fil-mejda tagħkom, f’darkom.
Manuel, qabel nirringrazzjak għat-testimonjanza tiegħek, irrid nirringrazzja lill-ġenituri tiegħek, it-tnejn li huma għakuptejhom quddiemek biex iżommulek il-karta. Rajtu x’immaġni hi din? Il-ġenituri għarkuptejhom quddiem binhom marid. Din ix-xnea m’aħniex se ninsewha! Imbagħad, xi kultant huma jillitikaw ukoll........ Liema raġel u mara miżżewġin ma jitlewmux? U mbagħad, meta tidħol fin-nofs il-kunjata, imma ma jimpurtax.... Imma jinħabbu, u wrewna li jinħabbu u għandhom ħila, li għall-imħabba li għandhom jinżlu għarkuptejhom quddiem binhom marid. Grazzi ħbieb tax-xhieda li tajtu, u ibqgħu sejrin hekk. Grazzi! U lilek Manuel, grazzi tat-testimonjanza tiegħek u, fuq kollox, tal-eżempju tiegħek. Laqtitni l-espressjoni li użajt: “tagħti l-kuraġġ”, kif ukoll l-atteġġjament li ħadt wara li tkellimt mal-ġenituri tiegħek. Bdejt tagħti kuraġġ lill-ħajja, tagħti kuraġġ lill-familja tiegħek, tagħti kuraġġ lil ħbiebek u tagħti kuraġġ lilna wkoll, miġburin hawn. Grazzi! Nemmen li dan hu dak li l-Ispirtu s-Santu jrid jagħmel dejjem fostna: jagħti l-kuraġġ, jirregalalna raġunijiet biex inkomplu nemmnu fil-familja, biex noħolmu ħalli nibnu ħajja li jkollha togħma ta’ dar u ta’ familja. Nippruvaw nagħmlu ħilitna kollha? (“Iva”). Grazzi!
Dan hu dak li Alla l-Missier minn dejjem immaġina u li minħabba fih, sa minn żmien il-qedem, Alla l-Missier tqabad għalih. Meta kollox kien jidher mitluf, dik il-lejla fil-ġnien tal-Għeden, Alla l-Missier għamel kuraġġ lil dik il-koppja żgħażugħa u wrieha li mhux kollox kien mitluf. U meta l-poplu ta’ Iżrael kien jidhirlu li ma kienx jagħmel aktar sens li jibqa’ jaqsam id-deżert, Alla l-Missier ħeġġu biex jagħmel kuraġġ bil-manna. U meta waslet il-milja taż-żmien, Alla l-Missier għamel kuraġġ lill-umanità, għal dejjem, billi bagħtilna lil Ibnu!
Bl-istess mod, aħna lkoll li ninsabu hawn kellna l-esperjenza illi biha, f’ħinijiet differenti u għamliet differenti, Alla l-Missier tana l-kuraġġ fil-ħajja tagħna. Allura nistgħu nistaqsu lilna nfusna: għaliex? Għaliex ma jafx jagħmel mod ieħor. Alla Missierna ma jaf jagħmel xejn aktar ħlief iħobbna u jagħmlilna kuraġġ, u jsuqna biex nibqgħu mexjin ‘il quddiem. Ma jaf jagħmel xejn aktar! Għax ismu hu mħabba, ismu hu rigal gratwit, ismu hu dedikazzjoni, ismu hu ħniena. Dan kollu urihulna bil-qawwa tiegħu kollha u ċar, f’Ġesù Ibnu, li ta ħajtu sal-mewt biex itina s-Saltna t’Alla. Saltna li tistedinna nieħdu sehem f’dik il-loġika ġdida li ssuq id-dinamika li għandha s-setgħa tiftaħ is-smewwiet, li għandha s-setgħa tiftħilna qlubna, moħħna, idejna u tisfidana b’ixqfa ġodda. Saltna li għandha t-togħma ta’ familja, li għandha togħma ta’ ħajja maqsuma (mal-oħrajn). F’Ġesù u ma’ Ġesù, din is-saltna hi possibbli. Hu għandu ħila jibdel il-perspettivi tagħna, l-atteġġjamenti tagħna, is-sentimenti tagħna li ħafna drabi huma “mgħammdin” f’inbid tal-ħabba, superfiċjali. Hu għandu ħila jfejjaq qlubna u jistedinna għal darba wara l-oħra, sebgħin darba għal sebgħa darbiet, biex nibdew mill-ġdid. Hu dejjem għandu ħila jagħmel kollox ġdid.
Manuel, inti tlabtni biex nitlob għal tant adoloxxenti li tilfu l-kuraġġ u qed jgħixu waqtiet diffiċli. Nafuh..... Tant adoloxxenti mingħajr ħeġġa, mingħajr forza, bla rieda ta’ xejn. U kif għidt tajjeb, Manuel, spiss dan l-atteġġjament jinbet għax iħossuhom waħedhom, għax m’għandhom lil ħadd ma’ min jitkellmu. Aħsbu tajjeb dwar dan intom missirijiet, intom ommijiet: titkellmu intom ma wliedkom? Jew dejjem għandkom x’tagħmlu, imħabbtin? Tilgħabu ma wliedkom? U dan ifakkarni fit-testimonjanza li tat Beatriz. Beatriz, itni għidt: “It-taqbida minn dejjem kienet iebsa minħabba l-inċertezza u s-solitudni”. Kemm-il darba ħassejt xi sebgħa jipponta lejk, ħassejtek iġġudikata: “dik”. Naħsbu fil-persuni kollha, fin-nisa kollha li għaddew minn dak li għaddiet minnu Beatriz. Il-prekarjetà, l-iskarsità, spiss in-nuqqas ta’ dak li hu l-aktar indispensabbli, jistgħu jressquna lejn id-disperazzjoni, jistgħu jdaħħlu fina ansjetà kbira għax ma nkunux nafu x’se naqbdu nagħmlu biex nimxu ‘l quddiem, aktar u aktar meta jkollna fuq spallejna ‘l ulied. Il-prekarjetà ma theddidx biss lill-istonku (u dan diġà ħafna), imma tista’ thedded ukoll lir-ruħ, tista’ taqtgħalna qalbna, tmewtilna r-rieda u tittantana b’toroq jew alternattivi li jidhru li huma soluzzjoni imma li fl-aħħar mill-aħħar ma jsolvu xejn. U int kont kuraġġuża, Beatriz, grazzi! Hemm prekarjetà li tista’ tkun perikuluża ħafna, li taf tirfidna mingħajr ma nindunaw, hi l-prekarjetà li tinbet mis-solitudni u l-iżolament. U l-iżolament dejjem jagħti pariri ħżiena.
Mingħajr ma ndunaw, Manuel u Beatriz użaw l-istess espressjoni, it-tnejn juruna kif, bosta drabi l-akbar tentazzjoni li jkollna quddiemna hi dik li nibqgħu waħedna, u bogħod mill-kuraġġ, dan l-atteġġjament li bħall-kamla, jherrilna ruħna, inixxfilna ruħna.
Il-mod kif niġġieldu din il-prekarjetà u dan l-iżolament, li jirrenduna vulnerabbli għal tant soluzzjonijiet “tad-dehra” – bħal dik li semmiet Beatriz – għandu livelli differenti. Wieħed, permezz tal-liġijiet li jipproteġu u jiggarantixxu l-minimu meħtieġ biex kull familja u kull persuna tkun tista’ tikber bl-istudju u xogħol dinjituż. U l-ieħor, kif urew tant tajjeb it-testimonjanzi ta’ Humberto u Claudia, meta qalulna li kienu qed jippruvaw jgħaddulna l-imħabba t’Alla li huma ħassew waqt il-qadi tal-oħrajn. Liġijiet u impenn personali huma taħlita tajba biex titkisser il-katina tal-prekarjetà. U intom għamiltu kuraġġ lilkom infuskom; intom tinsabu ma’ Ġesù, intom dħaltu sew fil-ħajja tal-Knisja. Użajtu espressjoni mill-isbaħ: “Aħna nagħmlu l-komunjoni ma’ ħuna dgħajjef, marid, fil-bżonn, ħabsi”’ Grazzi, grazzi!
Illum il-ġurnata naraw u ngħixu f’ħafna aspetti, il-mod kif il-familja qed tiġi mdagħjfa, iddubitata. Kif qed jingħad li din hi mudell li għadda żmienu u li m’għandux ħila jsib postu fi ħdan is-soċjetajiet tagħna, li bl-iskuża tal-modernità, qiegħdin jiffavorixxu dejjem aktar sistema mibnija fuq il-mudell tal-iżolament. U dawn qed jidħlu ħelu ħelu fis-soċjetajiet tagħna – li jsejħu lilhom infushom liberi, demokratiċi, sovrani – deħlin fin fin koloniżżazzjonijiet ideoloġiċi li qed ikissruhom, u nispiċċaw insiru kolonji ta’ ideoloġiji li jeqridu l-familja, in-nukleju tal-familja, li hi l-pedament ta’ soċjetà f’saħħitha.
Ċertament, mhux dejjem faċli tgħix fil-familja, spiss hu ta’ niket u iebes, imma, kif għidt aktar minn darba b’riferiment għall-Knisja, naħseb li dan jista’ jgħodd ukoll għall-familja: nippreferi familja miġrugħa li kuljum tipprova tibni l-imħabba, milli familja u soċjetà morda bl-għeluq u l-kumditajiet tal-biża’ mill-imħabba. Nippreferi familja li darba wara oħra tfittex li terġa tibda mill-ġdid, minn familja u soċjetà nariċisisti u ossessjonati bil-lussu u l-kumdità. “Kemm għandkom tfcal?” – “La, m’għandniex għax inħobbu nsiefru, inkunu turisti, irrid nixtri villa.....”, Il-lussu u l-kumdità; u l-ulied jistennew; u meta tkun trid tarbija, ikun għaddielek iż-żmien. Kemm ħsara jagħmel dan kollu! Nippreferi familja b’wiċċ għajjien minħabba s-sagrifiċċji milli familja b’wiċċa bil-“make up” li ma tafx x’inhi t-tenerezza u l-kompassjoni. Nippreferi raġel, mara, is-Sur Aniceto u Martu, b’wiċċ imkemmex minħabba t-tbatija ta’ kuljum, li għal aktar minn 50 sena baqgħu jħobbu lil xulxin, u llum qiegħdin hawn magħna; u binhom tgħallem il-lezzjoni u diġà ilu miżżewweġ 25 sena. Dawn huma l-familji! Meta l-ewwel saqsejt lis-Sur Aniceto u lis-Sinjura min minnhom ħa l-aktar paċenzja tul dawn il-50 sena: “It-tnejn li aħna, padre”. Għax biex fil-familja naslu fejn waslu huma, hemm bżonn tal-paċenzja, imħabba, hemm bżonn inkunu nafu naħfru lil xulxin. “Padre, f’familja perfetta qatt ma jkun hemm argumenti”. Mhux veru: hu tajjeb li xi kultant ikun hemm tilwima, u li jtir xi platt, tajjeb, tibżgħux. L-uniku parir hu li ma ttemmux il-ġurnata mingħajr ma tagħmlu paċi, għax jekk ittemmu l-ġurnata fil-gwerra, filgħodu tasal “il-gwerra bierda”, u l-“l-gwerra bierda” hi perikuluża ħafna fil-famillja għax tibda’ tħaffer taħt it-tikmix tal-fedeltà konjugali. Grazzi għat-testimonjanza li intom ilkom tħobbu lil xulxin għal 50 sena. Grazzi ħafna!
U la qed insemmu t-tikmix – biex nibdlu s-suġġett – niftakar fit-testimonjanza ta’ attriċi kbira, attriċi taċ-ċinema latinoamerikan, meta fl-età ta’ kważi sebgħin sena beda jidhrilha ftit tikmix fuq wiċċha u tawha parir biex “tirtokka”, “irtokk żgħir” biex tkompli taħdem tajjeb, it-tweġiba tagħha kienet ċara ħafna: “ Dan it-tikmix swieli ħafna xogħol, ħafna sforz, ħafna tbatija u ħajja mimlija, lanqas noħlom li mmisshom dawn huma t-timbru tal-istorja tiegħi”. U baqgħet attriċi kbira. Fiż-żwieġ jiġri l-istess. Il-ħajja taż-żwieġ trid tiġġedded kuljum. U, kif għidt qabel, nippreferi familji bit-tikmix, bil-ġrieħi, bil-marki tal-feriti, li jibqgħu mexjin għax dawk il-ġrieħi, dawk il-marki, dak it-tikmix, huma frott tal-fedeltà, ta’ mħabba li mhumiex dejjem faċli. L-imħabba mhix faċli, mhix faċli, le, imma hi l-isbaħ ħaġa li raġel u mara jistgħu jagħtu lil xulxin, l-imħabba vera, għal għomorhom.
Talbuni nitlob għalikom, u rrid nibda’ nagħmel dan propju issa. Intom, għeżież Messikani, għandkom “aktar” tibdew b’vantaġġ. Għandkom lill-Omm, il-Madonna ta’ Guadalupe li riedet iżżur dawn l-artijiet, u dan itina ċ-ċertezza li bl-interċessjoni tagħha, din il-ħolma li jisimha familja ma tkunx megħluba mill-insikurezza u s-solitudni. Hi Omm, u dejjem lesta biex tiddefendi l-familji tagħna, biex itddefendi l-futur tagħna, dejjem lesta biex tagħmlilna kuraġġ billi ttina lil Binha. Għalhekk nistedinkom, kif qiegħdin, mingħajr ma tiċċaqalqu ħafna, biex taqbdu idejn xulxin u tgħidulha “Ave Marija..........”
U ma ninsewx lil San Ġużepp! Sieket, ħaddiem, imma dejjem fuq quddiem, dejjem jieħu ħsieb il-familja.
Grazzi! Alla jberikkom, u itolbu għalija.
* * *
U issa, f’dil-klima ta’ festa familjari, nixtieq nistieden lill-miżżewġin preżenti biex iġeddu, fis-skiet, il-wegħdiet taż-żwieġ tagħhom. U dawk li huma għarajjes, jitolbu l-grazzja li jkollhom familja fidila u mimlija mħabba. Fis-skiet ġeddu l-wegħdiet li għamiltu fiż-żwieġ u l-għarajjes jitolbu l-grazzja ta’ familja fidila u mimlija mħabba.
Miġjub għall-Malti mit-Tajan minn Joe Huber