Aktar fuq l-Ordni Tereżjan ...

It-Tereżjani u l-Inventarji (I)

Minn David Rossi

Matul iż-żmien il-Karmelitani Skalzi ġewwa Bormla kienu jħejju Inventarju ta`oġġetti Sagri  wżati għas-servizzi reliġjużi indirizzat għall-kongregazzjoni miġbura fil-knsija ddedikata lis-Santa Madre.   L-inventarju huwa lista twila mqassma f`diversi kategoriji ppreparata biex l-Ordni Reliġjuż kien iżomm rendikont tal-affarjiet li għandu fil-pussess tiegħu.  Ta’ min jgħid li dan id-dokument huwa ta` mportanza kbira għaliex jitfa’ dawl fuq il-prattiċi reliġjużi u l-liturġija tal-knisja Tridentina.  L-Inventario della Sagrestia di S. Teresa di Malta li jġib d-data tal-1713 jinkludi l-perjodu ta` mill-anqas tliet prijorati għall-Collegio della SM Teresa f`Malta, eletti kull tliet snin ġewwa Ruma fil-kunvent Tereżjan ta` Santa Maria de Scala.  Hawn insibu l-Prijuri Padre Frate Francesco di Sales della Visitazione mill-Provinċja ta` Longobardi, kif ukoll dawk ta` qablu P.Fr.Vittorio di S. Giuseppe u lil P.Fr.Francesco Antonio della SS Trinita`.

L-Inventarju huwa distint minn inventarji oħra tal-kunvent.  Dawn jagħtu ħjiel dwar l-oġġetti aktar ta` użu ta` kuljum misjuba fiċ-ċelel tal-patrijiet waqt li hawn insibu oġġetti fis-sagristija għall-Liturġija.   Id-dokument huwa ta` tnax il-paġna u jinstab f’ kundizzjoni tajba.  Nsibu l-affarijiet mniżżla taħt diversi sezzjonijiet bħall-Arġenteria - Varii Mobili di diversi Metalli – Varii  Mobili di Legname e Statue - Biancheria - Ternarii - Pluviali - Pianete - Veli di Calice - Borse - Palliotti per l-Altare Maggiore - Palliotti per le Capelle - Fiori Artificiali - Missali et altri Libri - Panni e Drappi di varie sorti - Cuscini  u Quadri della Sagrestia e Chiesa.

Għalkemm mhuwiex l-iskop tal-artiklu li nsemmu kull oġġett misjub, tajjeb li niflu sew ċertu dettall. Fis-sezzjoni Argenteria pereżempju nsibu l-importanza mgħotija lir-relikwi ta` Qaddisin meqjuma b`devozzjoni meritata.  L-insara ta` dak iż-żmien kienu jfittxu r-relikwa għaliex kienet tressaqhom aktar lejn tiġdid spiritwali permezz ta` talb meqjus.  Tant kienet importanti il-preżenza tar-relikwa li nsibu kotba miktuba fuq din it-tema bħalma naraw fil-Bibliotecha Porto Salvo Valletta tad-Dumnikani taħt it-titlu ta` Il Tesoro delle S Reliquie Conservate in Malta 1750`.  Il-kitba msemmija tas-Sacerdot Melchiore Agius tinkludi tagħrif tal-fdal tal-Qaddisin ġewwa l-Knisja Konventwali ta` San Ġwann Battista tal-Ordni Sovran, il-Belt.  F`Bormla t-Tereżjani kellhom ir-relikwa ta` San Albert u relikwarju ovali tal-fidda bil- fdal tas-Santa Madre għall-morda.  Relikwarji oħra tal-fidda jzommu l-kustat ta` Santa Tereza u l-mant at` San Ġużepp. Oġġetti tal-fidda jinkludu Ostensorio, Pissidi, Kalċi, Kurċfiss, Kuruna għall-Bambin probabbli ta` Praga u żewġ gandlieri flimkien ma` lampier u affarjiet simili.

L-istatwi diversi fl-inventarju tas-sagristija jagħtu ndikazzjoni tad-devozzjoni reliġjuża eżistenti fil-perjodu tas-seklu tmintax. Apparti dawk tal-Verġni Mqaddsa u Binha Ġesu` nsibu ħames statwi/busti ndurati li juru lil S Placido, S Rosalia u S Barbara bir-relikwa tagħhom u żewġt statwi oħra mingħajr relikwa ddedikati lil San Ġużepp u lis-Santa Madre. Statwa ta` San Antonio di Padova kienet ukoll miżmuma. Taħt Varii Mobili di Legname e Statue insibu diversi gandlieri għall-altar maġġur u oħrajn għall-artal tal-kappella tal-Madonna.  Għall-funerali kien hemm tmien gandlieri miżbugħin suwed u oħrajn inargentati għall-quddies privat.    Kien jinżamm gandlier tal-injam mastizz għax-xemgħa tal-Għid u Kurċifiss tal-kartapesta flimkien ma` baldakkin b` artal zgħir għall-adorazzjoni tas-Santissimu Sagrament.  It-Tereżjani kellhom ukoll gandlieri għall-kappella tad-dormitorju. Il-Bjankerija kienet tinkudi rocchetti (Sopravveste Liturgica) u fazzoletti flimkien ma` Cordoni festivi - ferjali u tvalji għall-altar maġġur u l-kappelli.  Korporali u Purifikaturi kienu wkoll inklużi.

L-inventarju għandu wkoll  ternarii  bojod u suwed kif ukoll oħrajn ta` damask aħmar.  Pluviali tal-prima u sekonda klassi kienu wżati mill-Patrijiet Terezjani għas-servizzi reliġjużi ta` matul is-sena.  Kien hemm ukoll pjaneti bojod, morello b` faxx tal-fidda u b` damask aħmar, aħdar u abjad u oħrajn għall-meżżu temp.   Hemm ukoll numru sostanzjali ta` veli di calice tal-ħarir irrakkmati bojod u ħodor, velu mill-Persja b’salib fin-nofs u ieħor abjad bl-isem mqaddes ta` Ġesu’ irrakkmat fin-nofs.  Is-Sagristija kienet iżżomm  Palliotti ta` diversi kuluri u materjal bħal damask.  Fjuri  Artificjali tal-ħarir, xemgħa, talco u karta kienu wżati flimkien ma `oġġetti oħrajn dekorattivi.

 It-Tereżjani kienu jżommu Missali bil-wiċċ aħmar u oħrajn suwed flimkien ma`  kotba liturġiċi u  brevjar partikulari f żewġ volumi.  Hemm innutat Ritwal Ruman u manuali dell` ordine antichi u manuali dell` ordine moderni flimkien ma` libretto għall-konfrati u libretto manuscritt Libera me Domine.  Il-Panni e drappi di varie sorti kien jinkludi twapet għall-kappella maġġura u għall-kapella ta` San Frangisk flimkien ma’ purtieri għall-knisja u l-kor. Kien hemm ukoll standard tad-damask bl-imaġini ta` San Ludoviko. 

Kwadri għall-knisja kienu jinkludu pittura tal-Annunzjata ġewwa gwarniċ iswed u oħra tal- Madonna tal-Karmelu flimkien mal-immaġini ta` S Gio Battista, xena tal-Qawmien mill-Mewt u ta` San Ġużepp.  Kien hemm l-Annunzjata fil-kor u kwadri oħra għall-altari tal-knisja.  Insibu  kwadru tal-Madonna bi gwarniċ tal-lavorju u mmaġini t`Omm Alla fuq karta.  Pitturi oħra kienu juru lil Ecce Homo u lil Ġesu` ppasjonat bil-kuruna tax-xewk.  Kien hemm xeni tal-aħħar ikla, ta` S Giralomo u tal-Madalena ma` żewġt ritratti tal-Papiet u dak ta` San Nicola flimkien ma` ieħor iddedikat lil San Frangisk di Paola.  Ta` nteress huwa l-kwadru tal-Gran Mastru Perillos li x`aktarx huwa l-istess wieħed li hemm fil-Kunvent.  

Fis-sagristija kienu jinżammu żewġ qniepen għall-kappella ta` San Ġużepp u tal-Madonna għal użu waqt il-quddies flimkien ma` tapit mezzan mogħti minn Sua Emminenza    

Fl-Inventarju nsibu dettal ta’ nteress li juri min kienu f`certu każi l-benefatturi ta` dawn l-oġġetti Sagri.  Insemmu lil Sign Barone Fabritio Testaferrata li ta lampier kbir tal-fidda u lil oħt il Padre Frate Gio Bernardo di Giesu Maria għad-deheb li ħalliet lil S Teresa għal uzu dekorattiv.  Insibu li matul dan il-perjodu Gratiozzo Falzoni kien il-ħajjat ta` tliet pjaneti msemmija fl-inventarju li  jindika wkoll l-għotja ta` artal tal-injam użat waqt il-Capitolo tal-Lingua d` Italia fi ħdan l-Ordni Sovran.

 

 

 

Dan it-tagħrif dwar It-Tereżjani u l-Inventarji (I) ġie miġbur mill-Arkivju u l-Librerija tat-Tereżjani f`Bormla. Nħeġġu lil dawk kollha li jixtiequ jkunu jafu aktar dwar l-Ordni tal-Karmelitani Skalzi sabiex jikkuntattjaw lil Fr. Karm Spiteri, Kunvent Santa Tereża Bormla BML 1271, fuq mob: 79930984 / tel: 21826111 jew jibgħatu email: fatherkarm62@gmail.com. 

Referenza: Catalogo: Archivio dell'Ordine dei Carmelitani Scalzi – OCD Citta` Cospiqua Convento B: (10) Documenta Varia de Domo Apud SMN Theresiam Burmulae Malta Liber Nonus Inventarium rerum in convent existentium folio 1 ed (11) Documenta Varia de Domo Apud SMN Theresiam Burmulae Malta Liber Decimus Inventarium rerum existentium in Sagrestia Burmulae AD 1713 folio 23 e Convento C (3)  Acta Capitolarum Conv SM Theresiae Melitae ab anno 1661 ad 1796 Vol II e  Catalogo : Bibliotecha Conv. St Alphonsi Carmelitani Scalzi  Birchircarae Melitae: Bibliotheca: Collegii Melitensis Discalceatorum Cospiquae  (A) Shelf (I)1 Effemerologio Carmelitico Teresiano (Arezzo, 1840) dalle Tipografia Gellotti. Bibliotecha Porto Salvo Valletta.