|
|
|
It-Tereżjani u l-Predikazzjoni
Minn David Rossi
Fl-Arkivju tat-Tereżjani f`Bormla hemm għadd ta` Priedki miktuba mill-Patrijiet li kienu jiffurmaw parti mill-komunita` tal-Karmelitani Skalzi f`Malta matul iż-żmien. L-aktar waħda antika misjuba sa issa ġġib id-data tal-1882 minn Patri li kien joqgħod Malta għal madwar ħamsa u għoxrin sena wara li kien ġie mill-Italja.
Fis-sekli ta` qabel il-priedka kienet essenzjali sabiex titwassal l-aħbar it-tajba lill-parruċċani. Tant huwa hekk li prelati bhal Kardinal Karlu Borromeo kienu ħejjew il-mod kif setgħet issir eżortazzjoni f` waqta b`enfasi fuq il-messaġġ ta` Kristu.
Fil-Biblijoteka
tat-Tereżjani
nsibu diversi kotba li setgħu
ġew
użati
mill-qarrejja tagħhom
sabiex titħejja
xi preżentazzjoni
f`waqta. Fil-fatt fil-kunvent f` Birkirkara nsibu
l-ktieb ta`
Padre Guglielmo di Segau,
Ġiżwita
li fis-sena 1757
ħareġ
volum jismu Panegirici de Santi Discorsi Sacri, Orazioni Funebri e
Ragionamenti Morali su I Misteri di Cristo e della Vergine Venezia.
Hemm priedki
għall-okkażżjonijiet
ewlenin
fil-Knisja bħaċ-Ċirkonċiżjoni,
Epifanija,
Purifikazzjoni,
Annunzjoni u Pentecoste kif ukoll l-Ottava tal-Ġħid
il-Kbir u s-Santissima Trinita`
fost oħrajn.
Insibu wkoll
diskors funebri għar-Real
Principe Il Delfino u Paneġierku
għal
San Francesco di Sales kif ukoll
ħsieb
għal
waqt Professjoni
Reliġjuża.
F` Malta tas-seklu tmintax kien hemm bżonn permess mill-Isqof sabiex predikatur ikun jista` jagħmel il-ħsieb tiegħu waqt xi funzjoni reliġjuża ta` xi kongregazzjoni. Riflessjonijiet kienu magħmula minn Rev Fr Guachino Sammut għal dawk fil-konservatorju li kien jiġbor fih nisa f` diffikulta’ waqt li Don Giuseppe Vella ta permess lir-Rożarjanti biex isibu predikatur għall-ewwel sibt tax-xahar. L-istess konfraternita` għażlet lil Reverendu Fr Francesco Vassallo għar- Randan u lill-Karmelitan Fra Giovanni Antonio Viviani għall-festa tar-Rużarju. Don Giuseppe Crispo ippriedka bit-taljan għas-Sodalita` tal-Erwieħ, il-Belt, waqt li l-Konfraternita` tas-Sagrament ħallset 2 tari` għat-tagħlim Nisrani qabel il-purċissjoni tal-Ħadd. F`Ruma l-Arċikonfraternita’ li kienet tieħu ħsieb il-pellegrini Sqallin kienet qabbdet lill-Kappuċċini sabiex jitkellmu bid-djalett Siċiljan waqt il-festi reliġjużi fil-Knisja ta` San Bernard.
Fl-1718 diskors reliġjuż tal- Confraternita` della Carità rrefera għal dawk preżenti bħala wlied adottivi tal-Verġni Mqaddsa u bħala dixxendenti spiritwali ta` San Pawl. Malta kienet meqjusa mill-predikatur bħala fortizza li waqfet lill-infidili permezz tal-interċessjoni tal-Madonna. Omm Alla kienet meqjusa bħala l-Eva l-ġdida dejjem lesta sabiex tinterċedi u teħles lill-bniedem mill-waqgħat tiegħu. F`din l-okkażżjoni il-predikatur saħaq dwar `il bżonn ta` għajnuna lill-fqar u t-twettieq tal-opra pija speċjalment għajnuna lil dawk qrib il-mewt biex ikollhom passaġġ xieraq għall-ħajja ta` dejjem.
Il-Priedki
kienu meqjusa meħtiega
sabiex iwasslu l-kelma t`Alla u nsibuhom ukoll bil-Malti għan-novena
tal-Milied
Mqaddes
tas-sena 1757. Hawn il-predikatur jindirizza lir-ruħ
devota u lill-Maltin
ħutu
sabiex ibierku lil Alla li dejjem juri
ħniena
u jagħti
l-hena u l-imħabba.
Jitkellem dwar is-sehem tal-Arkanġlu
Gabrijel,
il-Messaġġier
tal-ferħ,
fl-indirizz
tiegħu
lejn Omm Alla
‘Ibda
min dalgħodu
isma w
adura
lil Marija
Annunziata
mill-
Arkanġlu Gabrijel li
jagħtiha
l` aħbar
’. Il-Malti kien
użat
ukoll fil-kitba u nsibu `Taghlim Nisrani’
tal-1752 minn Don Franciscu
Uzzinu.
Il-priedki kienu jsiru mis-saċerdoti u r-reliġjużi b`xi riferenza primarja mniżżla bil-lingwa Latina. Wieħed minn dawn il-Predikaturi kien Padre Paolo dell` Immaculata Concezione CS li kien ġie f`Malta fis-seklu dsatax mill-Provinċja tal-Lombardija. Il-priedki tiegħu huma mniżżla f` pitazzi zgħar bid-data ndikata mis-sena misjuba fil-ġenb tal-ewwel paġna. It-temi tal-priedki huma dwar qaddisin bħal Sant Anna u San Ġużepp. Hemm oħra dwar San Antonio u SS Piaghe tal-1900. Il-priedka tal-Immakulata nkitbet fl-1887 u saret fil- Kolleġġjata ta` Bormla madwar l- 1919.
Padre Paolo kien sottopriore f`Milan u kellu taħt l-osservanza tiegħu lill-Patri Malti Eliseo di S. Francesco waqt li kien qed jistudja. Paolo għamel ħafna ġid waqt li kien fis-semi-provinċja ta` Malta u kien ukoll Bibliotecario tal-kunvent ta` Bormla. Fil-fatt, għad għandna nsibu reġistru ddettaljat magħmul minnu fl-1910 Catalogo dei Libri delle Biblioteca del Convento di Nostra Santa Madre Teresa, Cospicua, Malta. Kien Lettore di Teologia għal diversi drabi u maħtur Pirjol tal-Kunvent ta` Birkirkara għal darbtejn. Kellu użanza li jippriedka bit-Taljan u tul iż-żmien ħa l-inkarigu tal-eżerċizzi u l-konferenzi. Miet wara xi sentejn li ħalla lil Malta għal Milan madwar is-sena 1930.
Priedki oħra ddettaljati huma ta` Padre Edoardo di St Teresa u ta` Patri Carmelo tal-Immakulata Kunċizzjoni fost oħrajn. Hemm oħrajn tal-Provinċjal Patri Lwigi ta` Kristu Re u l-Panegirico del SS Nome di Gesu` Bambino di Praga tas-sena 1921 minn Patri Raimondo M di S Teresa.
Dan it-tagħrif dwar It-Tereżjani u l-Priedki ġie miġbur mill-Arkivju u l-Librerija tat-Tereżjani f`Bormla. Nħeġġu lil dawk kollha li jixtiequ jkunu jafu aktar dwar l-Ordni tal-Karmelitani Skalzi sabiex jikkuntattjaw lil Fr. Karm Spiteri, Kunvent Santa Tereża Bormla BML 1271, fuq mob: 79930984 / tel: 21826111 jew jibgħatu email: fatherkarm62@gmail.com.
Referenza: Catalogo: Confraternita` della Carita` Valletta. Archivio dell'Ordine dei Carmelitani Scalzi – OCD Citta` Cospiqua. Bibliotecha Conv. St Alphonsi Carmelitani Scalzi Birchircarae Melitae: Panegirici de Santi Discorsi Sacri, Orazioni Funebri e Ragionamenti Morali su I Misteri di Cristo e della Vergine del Padre Guglielmo di Segau della Compagnia di Gesu` in Venezia MDCCLVII.
