|
ITTRA APPOSTOLIKA
F’GĦAMLA
TA’ “MOTU
PROPRJU”
TAL-QDUSIJA TIEGĦU L-PAPA
FRANĠISKU
“Magnum Principium”
LI BIHA JIĠI MMODIFIKAT IL-KAN.
838
TAL-KODIĊI TAD-DRITTU KANONIKU
Il-prinċipju importanti,
ikkonfermat mill-Konċilju
Ekumeniku Vatikan II, li bih
it-talba liturġika, adattata
biex jifhimha l-poplu, tista’
tiġi mifhuma, talbet il-ħidma
kbira, fdata lill-Isqfijiet, li
jintroduċu l-ilsien tal-post
fil-liturġija u jħejju u
japprovaw il-verżjonijiet
tal-kotba liturġiċi.
Il-Knisja Latina kienet konxja
mis-sagrifiċċju imminenti
tat-telfa parzjali tal-ilsien
Latin
liturġiku tagħha, imħaddem
fid-dinja kollha matul is-sekli,
madankollu fetħet minn qalbha
l-bieb għal dawk
il-verżjonijiet, li bħala parti
mill-istess riti, saru leħen
tal-Knisja li tiċċelebra
l-misteri mqaddsa, flimkien
mal-ilsien Latin.
Fl-istess waqt, speċjalment wara
l-bosta fehmiet espressi b’mod
ċar mill-Padri Konċiljari dwar
l-użu tal-ilsien tal-post
fil-liturġija, il-Knisja kienet
konxja mid-diffikultajiet li
setgħu jinqalgħu f’dan il-qasam.
Minn naħa, kien meħtieġ li l-ġid
tal-fidili ta’ kull età u
kultura u d-dritt tagħhom għal
sehem konxju u attiv
fiċ-ċelebrazzjonijiet liturġiċi
jiġu mxierka mal-għaqda
sostanzjali tar-Rit Ruman;
min-naħa l-oħra, l-istess ilsna
tal-post spiss b’mod progressiv
biss setgħu jsiru ilsna
liturġiċi, mhux ifqar fil-ġmiel
mil-Latin liturġiku
għall-eleganza tal-istil u
s-serjetà tal-kunċetti bl-għan
li jsaħħu l-fidi.
Għal dan kienu mmirati ċerti
Liġijiet liturġiċi,
Istruzzjonijiet, Ittri
ċirkulari, indikazzjonijiet u
konfermi tal-kotba liturġiċi
fl-ilsna vernakulari maħruġa
mis-Sede Appostolika diġà minn
żmien il-Konċilju, u għalhekk
kemm qabel u kemm wara
l-liġijiet stabbiliti fil-Kodiċi
tad-Drittu Kanoniku. Il-kriterji
indikati kienu u jibqgħu jiswew
b’mod ġenerali u, sa fejn hu
possibbli, għandhom jiġu
osservati mill-Kummissjonijiet
liturġiċi bħala għodod xierqa
biex, fil-firxa wiesgħa ta’
ilsna, il-komunità liturġika
tista’ tasal għal stil espress
b’mod xieraq u li jaqbel
mal-partijiet singoli, iżżomm
l-integrità u l-fedeltà kollha
fl-attenzjoni, speċjalment
fit-traduzzjoni ta’ xi testi ta’
importanza ikbar f’kull ktieb
liturġiku.
It-test liturġiku, bħala sinjal
ritwali, hu mezz ta’
komunikazzjoni orali. Imma għal
dawk li jiċċelebraw b’fidi
r-riti mqaddsa, anki l-kelma hi
misteru: fil-fatt, meta
jitlissen il-kliem, b’mod
partikulari meta tinqara
l-Iskrittura Mqaddsa, Alla
jkellem lill-bnedmin, Kristu
nnifsu fil-Vanġelu jkellem
lill-poplu tiegħu li, waħdu jew
permezz taċ-ċelebrant, iwieġeb
bit-talb lill-Mulej fl-Ispirtu
s-Santu.
L-għan tat-traduzzjonijiet
tat-testi liturġiċi u tat-testi
bibliċi, għal-Liturġija
tal-Kelma, hu li jħabbru
lill-fidili l-kelma
tas-salvazzjoni f’ubbidjenza
għall-fidi u jesprimu t-talba
tal-Knisja lill-Mulej. Għal dan
il-għan hu meħtieġ li jitwassal
fedelment lil poplu determinat,
permezz tal-ilsien tiegħu, dak
li l-Knisja riedet twassal lil
poplu ieħor permezz tal-ilsien
Latin. Imqar jekk il-fedeltà
mhux dejjem tista’ tiġi mgħarbla
minn kliem singolu imma dan isir
fil-kuntest tal-att kollu
tal-komunikazzjoni u skont
il-ġeneru letterarju proprju,
madankollu xi termini
partikulari għandhom jitqiesu
anki fil-kuntest tal-fidi
Kattolika sħiħa, għax kull
traduzzjoni tat-testi liturġiċi
għandha tkun fi qbil
mad-duttrina t-tajba.
Ma nistagħġbux li, matul din
il-mixja twila ta’ ħidma, qamu
xi diffikultajiet bejn
il-Konferenzi Episkopali u
s-Sede Appostolika. Biex
id-deċiżjonijiet tal-Konċilju
dwar l-użu tal-lingwi tal-post
fil-Liturġija jistgħu jgħoddu
anki fiż-żminijiet li ġejjin, hi
meħtieġa qatigħ kollaborazzjoni
kostanti mimlija fiduċja
reċiproka, attenta u kreattiva,
bejn il-Konferenzi Episkopali u
d-Dikasteru tas-Sede Appostolika
li jeżerċita d-dmir li
jippromovi l-Liturġija mqaddsa,
jiġifieri l-Kongregazzjoni
għall-Kult Divin u d-Dixxiplina
tas-Sagramenti. Għalhekk, biex
jissokta t-tiġdid tal-ħajja
liturġika kollha, deher opportun
li xi prinċipji mgħoddija lilna
sa minn żmien il-Konċilju jiġu
mseddqa b’mod iżjed ċar u
mqiegħda fil-prattika.
Ċertament irridu nagħtu
attenzjoni lis-siwi u lill-ġid
tal-fidili, bla ma ninsew lanqas
id-dritt u d-dmir tal-Konferenzi
Episkopali li, flimkien
mal-Konferenzi Episkopali ta’
reġjuni li għandhom l-istess
ilsien tagħhom u mas-Sede
Appostolika, jagħmlu mod u
jistabbilixxu li, waqt li
jitħares il-karattru ta’ kull
ilsien, joħroġ b’mod sħiħ u
fidil is-sens tat-test oriġinali
u li l-kotba liturġiċi tradotti,
anki wara l-adattamenti, ikunu
dejjem mera tal-għaqda tar-Rit
Ruman.
Biex nagħmlu iżjed faċli u
għammiela l-kollaborazzjoni bejn
is-Sede Appostolika u
l-Konferenzi Episkopali f’dan
is-servizz lill-fidili tagħhom,
wara li smajt il-parir
tal-Kummissjoni tal-Isqfijiet u
l-Esperti [Periti] minni
mwaqqfa, qed nipprovdi,
bl-awtorità fdata lili, li
d-dixxiplina kanonika attwalment
applikata fil-kan. 838 tal-CIC
tiġi iżjed iċċarata, biex, skont
dak espress fil-Kostituzzjoni
Sacrosanctum Concilium,
b’mod partikulari fl-artikli 36
§§ 3. 4, 40 u 63, u fl-Ittra
Appostolika Motu Proprju
Sacram Liturgiam, n. IX,
tidher aħjar il-kompetenza
tas-Sede Appostolika dwar
it-traduzzjonijiet tal-kotba
liturġiċi u l-adattamenti iżjed
profondi, li fosthom jistgħu
jinkludu wkoll testi ġodda li
jiddaħħlu fihom, stabbiliti u
approvati mill-Konferenzi
Episkopali.
F’dan is-sens, fil-futur il-Kan.
838 għandu jinqara kif ġej:
Kan. 838 – § 1.
Ir-regolamentazzjoni
tal-liturġija mqaddsa tiddipendi
unikament mill-awtorità
tal-Knisja: hi kompetenza
proprja tas-Sede Appostolika u,
skont l-Liġi Kanonika
[id-Drittu], tal-Isqof djoċesan.
§ 2. Hi kompetenza tas-Sede
Appostolika li tordna
l-liturġija mqaddsa tal-Knisja
universali, tippubblika l-kotba
liturġiċi, tirrevedi[1]
l-adattamenti approvati skont
il-Liġi Kanonika [id-Drittu]
mill-Konferenza Episkopali, u
wkoll li tara li n-normi
liturġiċi jiġu osservati
fedelment kullimkien.
§ 3. Il-Konferenza Episkopali
għandha tħejji fedelment
it-traduzzjonijiet
[il-verżjonijiet] tal-kotba
liturġiċi fl-ilsna prevalenti,
adattati skont il-bżonn
fil-limiti definiti, tapprova u
tippubblika l-kotba liturġiċi,
għar-reġjuni li għalihom huma
relevanti, wara l-konferma
tas-Sede Appostolika.
§ 4. Huwa l-Isqof djoċesan li
fil-Knisja fdata lilu għandu,
fil-limiti tal-kompetenza
tiegħu, jagħti normi f’materja
liturġika, li kulħadd hu marbut
bihom.
Konsegwentement, hekk għandhom
jiġu interpretati kemm l-art. 64
§ 3 tal-Kostituzzjoni
Appostolika Pastor Bonus
u kemm il-liġijiet l-oħra, b’mod
partikulari dawk li jinsabu
fil-kotba liturġiċi, dwar
it-traduzzjonijiet
[il-verżjonijiet] tagħhom.
Bl-istess mod niddisponi li
l-Kongregazzjoni għall-Kult
Divin u d-Dixxiplina
tas-Sagramenti timmodifika
r-“Regolament” tagħha fid-dawl
tad-dixxiplina l-ġdida u tgħin
lill-Konferenzi Episkopali biex
iwettqu l-ħidma tagħhom u
tħabrek biex tippromovi dejjem
iżjed il-ħajja liturġika
tal-Knisja Latina.
Dan li ġie stabbiliti b’din
l-Ittra appostolika f’għamla ta’
“motu proprju”, nordna li jiġi
fis-seħħ b’mod sod u stabbli,
minkejja kull ħaġa kuntrarja
anki jekk jixirqilha li tissemma
b’mod speċjali, u li jiġi
ppromulgat permezz
tal-pubblikazzjoni fuq
L’Osservatore Romano, u
jidħol fis-seħħ fl-1 ta’ Ottubru
2017, meta jiġi mxandar fuq l-Acta
Apostolicæ Sedis.
Mogħti Ruma, f’San Pietru, fit-3
ta’ Settembru 2017, il-ħames
tal-Pontifikat tiegħi.
Franġisku
Miġjuba mit-Taljan għall-Malti
minn Francesco Pio Attard
Ħajr ukoll lil Monsinjur Arthur
Said Pullicino
[1]
Fil-verżjoni Taljana
tal-CIC, komunement fl-użu,
il-verb “recognoscere”
hu tradott “tawtorizza”,
imma n-Nota
esplicativa
tal-Kunsill Pontifiċju
għall-interpretazzjoni
tat-Testi Leġislattivi
ppreċiżat li r-recognitio
“mhix approvazzjoni
ġenerika u sommarja u
wisq inqas sempliċi
‘awtorizzazzjoni’, imma
eżami jew reviżjoni
attenta u dettaljata…”
(28 ta’ April 2006).
|