UDJENZA
ĠENERALI
L-Erbgħa
8 ta’ Awwissu
2018
Katekeżi
fuq il-Kmandamenti: 5. L-idolatrija
Għeżież
ħuti, l-għodwa t-tajba!
Inkomplu llum
nimmeditaw id-Dekalogu, u ninżlu iżjed fil-fond tat-tema tal-idolatrija, li diġà tkellimna fuqha
l-ġimgħa l-oħra. Illum qed nerġgħu naqbdu t-tema
għax hi importanti ħafna. U nieħdu spunt mill-idolu per
eċċellenza, l-għoġol tad-deheb, li fuqu jitkellem il-Ktieb
tal-Eżodu (32:1-8) – għadna kemm smajna silta. Dan l-episodju
għandu kuntest preċiż: id-deżert, fejn il-poplu qed
jistenna lil Mosè, li tela’ fuq l-għolja biex jirċievi l-amar ta’
Alla.
X’inhu d-deżert? Hu post fejn isaltnu
l-prekarjetà u n-nuqqas ta’ sigurtà – fid-deżert ma hemm xejn – fejn huma
neqsin l-ilma, l-ikel u l-kenn. Id-deżert hu xbieha tal-ħajja
tal-bniedem, li l-kundizzjoni tagħha hi inċerta u m’għandha
l-ebda garanziji li ma jistgħux jinkisru. Dan in-nuqqas ta’ ċertezza jġib
fil-bniedem ansjetajiet ewlenin, li Ġesù jsemmi fil-Vanġelu: “X’se
nieklu? X’se nixorbu? X’se nilbsu?” (Mt 6:31). Dan hu t-tħassib ewlieni
tagħna. U d-deżert jipprovoka dan it-tħassib.
U f’dak
id-deżert isseħħ xi ħaġa li twassal
għall-idolatrija. “Mosè ddawwar ma niżel minn fuq il-muntanja”
(Eż 32:1). Baqa’ hemm għal erbgħin jum u n-nies tilfet sabarha.
Jonqos il-punt ta’ riferiment li kien Mosè: il-mexxej, il-kap, il-gwida li
fuqha setgħu joqogħdu, u dan il-vojt ma setgħux jissaportuh.
Allura l-poplu jitlob li jkollu alla li jista’ jara b’għajnejh – din hi
n-nassa li jaqa’ fiha l-poplu – biex jista’ jindentifika ruħu miegħu
u jorjentah. U jgħid lil Aron: “Qum u agħmlilna allat li jimxu
quddiemna”, “Agħtina kap, agħtina mexxej”. In-natura umana, biex
taħrab mill-prekarjetà – il-prekarjetà hi d-deżert – tfittex reliġjon
“agħmilha-int”: jekk Alla ma jurix ruħu, nagħmlu alla
għall-qies tagħna. “Quddiem l-idolu wieħed ma jirriskjax li
ssirlu sejħa li toħorġu mis-sikurezzi tiegħu, għaliex
l-idoli ‘għandhom il-fomm u ma jitkellmux’ (Salm 115:5). Nifhmu mela li
l-idolu huwa skuża biex inqiegħdu lilna nfusna fiċ-ċentru
tar-realtà, u naduraw l-opra ta’ jdejna” (Enċiklika Lumen fidei, 13).
Aron ma jkollux
il-ħila jieqaf quddiem it-talba tan-nies, u jkollu joħolqilhom għoġol tad-deheb.
L-għoġol kellu tifsira doppja fil-Lvant qarib tal-qedem: minn
naħa kien jirrappreżenta xi ħaġa għammiela u
abbundanti, u mill-oħra enerġija u qawwa. Imma qabelxejn hu
tad-deheb, jiġifieri simbolu ta’ għana, suċċess, poter u
flus. Dawn huma l-idoli l-kbar: suċċess, poter u flus. Huma
t-tentazzjonijiet ta’ dejjem! Dan hu l-għoġol tad-deheb: is-simbolu
tax-xewqat kollha li jagħtuna l-illużjoni tal-libertà biex minflok
ijassruna taħthom, għax l-idolu dejjem ijassar. Tara xi
ħaġa li tiġbdek u tersaq lejha. Dak il-faxxinu tas-serp, li
jħares lejn l-għasfur u l-għasfur jibqa’ hemm bla ma jista’
jiċċaqlaq sakemm is-serp jaħtfu. Aron ma għarafx
jeħodha kontrihom.
Imma kollox
ġej min-nuqqas ta’ ħila li nafdaw f’Alla fuq kull ħaġa
oħra, li nqiegħdu fih iċ-ċertezzi tagħna, li
nħallu lilu jagħti profondità vera lix-xewqat ta’ qalbna. Dan
jgħinna biex nissaportu anki d-dgħufija, l-inċertezza u
l-prekarjetà. Ir-riferiment għal Alla jqawwina fid-dgħufija
tagħna, fl-inċertezza u anki fil-prekarjetà. Mingħajr il-primat
ta’ Alla faċli naqgħu għall-idolatrija u nikkuntentaw ruħna
b’rassigurazzjonijiet miżeri. Imma din hi tentazzjoni li fil-Bibbja dejjem
naqraw dwarha. U aħsbu sewwa f’dan: lil Alla ma tantx swielu xogħol
li jeħles lill-poplu mill-Eġittu; dan hu għamlu b’sinjali ta’
qawwa, ta’ mħabba. Imma l-biċċa xogħol il-kbira ta’ Alla
kienet kif sa jneħħi l-Eġittu minn qalb il-poplu, jiġifieri
jqaċċat l-idolatrija mill-qalb tal-poplu. U sal-lum Alla għadu
jaħdem biex ineħħiha minn qlubna. Din hi l-ħidma kbira ta’
Alla: kif ineħħi “dak l-Eġittu” li aħna nġorru ġo
fina, li hu l-faxxinu tal-idolatrija.
Meta nilqgħu
lil Alla ta’ Ġesù Kristu, li minn għani ftaqar għalina (ara 2
Kor 8:9), imbagħad niskopru li meta nagħrfu d-dgħufija
tagħna din mhix id-diżgrazzja tal-ħajja umana, imma
l-kundizzjoni biex ninfetħu għal dak li hu tassew qawwi. U hemm,
mill-bieb tad-dgħufija, tidħol is-salvazzjoni ta’ Alla (ara 2 Kor
12:10); u hu proprju meta jagħraf li waħdu ma jista’ jagħmel
xejn li l-bniedem jinfetaħ għall-paternità ta’ Alla. Il-libertà tal-bniedem titnissel meta
jħalli lill-veru Alla jkun il-Feddej waħdieni tiegħu. U dan
jippermettilna li naċċettaw
id-dgħufija tagħna u nirrifjutaw
l-idoli ta’ qalbna.
Aħna l-Insara
ndawru ħarsitna lejn Kristu mislub
(ara Ġw 19:37), li hu dgħajjef, imżeblaħ u
mneżża’ minn kollox. Imma fih jidher il-wiċċ ta’ Alla
l-veru, il-glorja tal-imħabba u mhux dik tal-qerq li jagħmi.
Jgħid Iżaija: “Bil-ġrieħi tiegħu aħna fiqna”
(53:5). Aħna ksibna l-fejqan tagħna proprju bid-dgħufija ta’
bniedem li kien Alla, bil-ġrieħi tiegħu. U bid-dgħufijiet
tagħna nistgħu ninfetħu għas-salvazzjoni ta’ Alla.
Il-fejqan tagħna jiġi minn dak li ftaqar, li laqa’ l-falliment, li
ħa fuqu l-prekarjetà kollha tagħna biex jimlieha bl-imħabba u
bil-qawwa. Hu jiġi biex jurina l-paternità ta’ Alla; fi Kristu
d-dgħufija tagħna ma għadhiex saħta, imma saret post ta’
laqgħa mal-Missier u għajn ta’ qawwa ġdida mill-għoli.
miġjuba mit-Taljan għall-Malti minn
Francesco Pio Attard